LOSU Berria: barne demokrazia gutxiago eta unibertsitatearen arazoei irtenbiderik ez

Unibertsitate Ministerioak Unibertsitate Sistemaren Lege Organiko berri bat aurkeztu du (LOSU), Espainiako unibertsitatearen arazoak konpontzen ez dituena eta barne demokrazia murrizten duena

Komunikabideetan ikusiko zenuten bezala, joan den abuztuaren 31n Unibertsitate Sistemaren Lege Organikoaren aurreproiektua aurkeztu zen Ministroen Kontseiluan, baina ez da kontsultatu (eta are gutxiago negoziatu) sindikatuekin. Aurkeztutako testua, 107 artikulurekin, oso zehatza da atal batzuetan, eta zehaztugabea beste batzuetan. Castellsek lehen bilera batera deitu gaitu irailaren 15erako.

Castells ministroaren LOSU berria unibertsitate publikoaren gobernu-eredu berri bat zehazteaz arduratzen da, eredu presidentzialista eta gerentziala Errektorearen figuraren inguruan, parte-hartze demokratikoaren eta gobernu- eta ordezkaritza-organoen gardentasunaren kaltetan. Errektorea hogei pertsonako batzorde batek hautatzeko aukera aurreikusten da, unibertsitatetik kanpoko kideen % 30ekin. Klaustroaren osaera nabarmen murriztu da (bi heren), eta haren osaera aldatu da, unibertsitateko zentro eta institutuetako pertsona bakarreko gobernu-organoen parte-hartzea berariaz txertatuz, unibertsitate-komunitateko gainerako kideen parte-hartzea kaltetuz. Gainera, estatutuen formulazioa eta onarpena izan ezik, haien funtzioak eta eskumenak kontsulta-organo soil batenak baino ez dira.

 

Errektoreak kontu gutxiago eman behar ditu, eta, gainera, pertsona bakarreko gainerako gobernu-organoak izendatzen ditu (dekanoa, ikerketa-institutuetako zuzendaria). Sailek ez dute berariazko erregulaziorik, salbu eta inoiz ez dutela hogei kide baino gutxiago izan behar, baina atal bakar batean ere ez da adierazten zer osaera duten eta nola izendatzen diren zuzendariak.

Gizarte Kontseiluei dagokienez, unibertsitate-politikan duten funtzioa, presentzia eta parte-hartzea indartzen dira, eta, gainera, autonomia-erkidegoek askoz ere gehiago kontrolatzen dituzte. Bere osaeran unibertsitate-komunitateko edozein kide baztertzen da eta bere eskumenak zabaltzen dira.

 

Unibertsitateetako irakasleei eskainitako kapituluek aurreko zirriborroen proposamenak berreskuratzen dituzte, eta funtzionarioen eta lan-kontratudunen bide bikoitzari eustea proposatzen dute (hau da, funtzionarioen antzeko lan-figurak izateko aukera), nahiz eta hori ezkutuan dagoen eta garapen autonomikoen mende dagoen. Baina bi funtzionario-kidegoei dagokienez (CU eta TU), beren karrera profesionaleko arazoak konpondu gabe jarraitzen dute, barne-sustapeneko karrera bertikal baterako eskubidea aitortu gabe eta unibertsitateak transferitu eta autonomia-erkidegoei finantzatu aurretik ezarritako ordainsari-sistema baten kontraesana konpondu gabe, Estatuaren mende baino ez baitago oraindik. Bestalde, ez dugu uste kanpoko kideen gehiengoa beharrezkoa denik epaitegietan, funtzionarioengana iristeko sistemak ANECAk egindako aldez aurreko egiaztapeneko fase nazional bat aurreikusten duenean.

 

Laneko irakasle eta ikertzaileen erregulazioak okerrera egin du nabarmen LOSU berriarekin:

• Laguntzailearen figura ezabatzen da, karrera akademikoa hasteko aukerak mugatuz.
• Testuan desagertu egiten da egungo irakasle kontratatu doktorearen figura baliokidea (kontratu mugagabea duena, lanaldi osokoa), eta autonomia-erkidegoen erregulazioaren diskrezionalitatearen mende geratzen da. Horrek ANECAren leihatila ixtea ekar dezake, lankide askok onartzen zuten akreditaziorako. Hori horrela da, doktore kontratatuaren figura akreditazioari dagokionez agregatuaren baliokidea delako.
• Irakasle laguntzaile doktoreak (Atixikiak) aurretiko egiaztapenik gabe sartzen dira (CCOOren erreklamazio bat zen hori), baina ez dute mailaz igotzen beren lan-karreran.
• Irakasle elkartuen figuraren aldaketek ez dute irtenbiderik ematen egungo behin-behinekotasun-, prekarietate- eta sustapen-arazoak konpontzeko. Gehienez 180 ordutik 120 ordura murrizteak elkarteko kide faltsuen abusuak arindu nahi ditu, baina oztopo izan daiteke unibertsitateko arlo batzuetan hain beharrezkoak diren benetako elkartuak erakartzeko.
• Bi figura apaingarri ezartzen dira, irakasle bisitarienak eta sarituenak, kontratatzeko inolako ebaluazio-prozesurik egin behar ez duten bakarrak.

Hala ere, aurreproiektuak zenbait alderdi positibo ditu, hala nola:

• Irakasle funtzionarioen gutxieneko kopurua % 51tik % 55era igotzea eta, batez ere, aldi baterako enplegua % 40tik % 20ra murriztea.
• Sarbide-lehiaketetan irakaskuntza eta ikerketa parekatzea.
• Wert dekretua baino lehenagoko 240 orduko irakaskuntza-dedikazioa berreskuratzea, CCOOren aldarrikapen historikoa dena, eta laguntzaile doktoreentzako (Aitxikiak) 180 ordu ezartzea.
• Lekualdatze-lehiaketak deitzeko aukera.
• Unibertsitateetako teknikarien, kudeaketako eta administrazio eta zerbitzuetako langileen karrera profesionalaren garapena konfiguratzea.

 

Bestalde, eutsi egiten zaio ANECAren botere orohitzari eta opakuari; agentzia hori da, hain zuzen ere, LOSU berriarekin irakasleen ministerio-politiken benetako eragilea, eta ez da mekanismorik ezartzen haien arauketa modu argi, publiko eta gardenean hobetzeko (ebaluazio-irizpideen eguneratzea, prozedurak, eragileak, etab.).

 

Testuak ez du memoria ekonomikorik, eta hurrengo hamarkadan finantzaketa BPGren % 1era igotzea lortu izanaren zifra globala baino ez du kontuan hartzen (zifra hori EBren eta ELGAren egungo batez bestekoaren azpitik dago oraindik). CCOOren ustez, horrek ez du esan nahi finantzaketaren gaia ebatzi behar denik; izan ere, unibertsitate publikoek finantzaketa publikoaren % 20ko murrizketa metatua izan dute 2009tik. Urte anitzeko finantzaketa-eredu bat ezarri da, langileen politikarekin eta plantillen birjartze-tasarekin erlazionatu nahi dena. Izan ere, legean birjarpen-tasari eustea onartu da, unibertsitateko plantillen garapena mugatzeko baino ez baitu balio izan.

 

Horri guztiari unibertsitate pribatuen ikuspegi oso goxoa gehitu behar zaio, eta aurkeztutako testuan ez da ageri unibertsitateak goi-mailako hezkuntza-zerbitzu publikoaren emaile gisa betetzen duen funtzioa.

 

CCOOren ustez, ezinbestekoa da egungo testuinguru sozioekonomikoan Unibertsitate Publikoa indartzea, ulertzen baitu ematen dituen ezagutzak eta lanbide-kualifikazioa funtsezkoak direla, zuzentasunari eta justizia sozialari dagokienez, ezagutzaren gizartea bere osotasunean eraikitzeko eta garatzeko.

 

Horregatik, eskatzen du Unibertsitate Ministerioak berehala ireki dezala negoziazio-prozesu lasai, serio eta arduratsu bat gizarte-eragileekin; izan ere, egungo aurreproiektuak ez die erantzuten hitzaurrean planteatutako helburuei artikuluetan, eta ez gatoz bat demokrazia murrizteak eta unibertsitatean parte hartzeak gobernantza hobea dakarrenik. Negoziazio-prozesu horretan, irakasle eta ikertzaileen estatutua eta unibertsitateko irakasleen araubideari buruzko Errege Dekretuaren (1985) eta unibertsitateko irakasleen ordainsariei buruzko Errege Dekretuaren (1989) berrikuspena sartu beharko dira, ordainsari-mailen berrikuspenarekin, eta hori beti defendatu du CCOOk.