KALTE-ORDAINAK EZABATZEA ZENTZUGABEKERIA DA
UPV/EHUk, modu ulertezinean, tematuta jarraitzen du erretiroei buruzko akordioekin amaitzen. Akordio horiek funtsezko tresna dira plantillaren belaunaldi-erreleborako, eta, gainera, aurrezki ekonomiko handia eragiten dute diru-kutxa publikoentzat.
Joan den asteazkenean, irailaren 28an, Erretiroen Batzorde Teknikoa berriro bildu zen, eta administrazioak zirriborro berri bat aurkeztu zien sindikatuei, aurreko proposamenaren baldintzak are gehiago okertzen zituena. UPV/EHUk argi utzi zuen erretiroa aurreratzeagatiko kalte-ordainen gaia marra gorria dela, eta horrekin pozik ez daudenez, lanaldiaren murrizketan ere murrizketak ezarri nahi dituzte. Sindikatuek atzo, asteazkena, ostiral honetan eztabaidatzeko jasotako proposamenak "negoziatzeko jarrera" berarekin jarraitzen du.
Alderdi sozial osoa proposamenaren aurka azaldu zen, eta, bereziki, CCOO sindikatuak honako hau adierazi zuen:
1-
Ez dago legezko arrazoirik edo arrazoi juridikorik kalte-ordain horiek
amaitzeko, aurreko komunikatuetan adierazi dugun bezala [1] [2].
UPV/EHUk alegatutako epaiek toki-administrazioak aipatzen dituzte, eta,
hain zuzen ere, bi epai espezifiko ditugu unibertsitate publikoentzat,
kontrakoa diotenak: Kataluniako Justizia Auzitegi Nagusiaren epaia eta
garrantzitsuena dena, zuzenean eragiten digulako; Euskal Autonomia
Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiaren epaia, CCOOk irabazitakoa,
kalte-ordainak berreskuratu behar zirela ezarri zuena, eta egungo
akordioen jatorria izan zena.
2-
Ez dago horiek ezabatzeko arrazoi ekonomikorik. Izan ere, zenbakiek
diotenez, kalte-ordainak ordaintzea oso aurrezki garrantzitsua da
UPV/EHUren diru-kutxarentzat. Azpimarratu behar da diru publikoaz ari
garela eta, beraz, kudeaketa arduratsua eta eraginkorra izan behar dela.
Jarraian azalduko dugu.
Beste
administrazio batzuetan ez bezala, unibertsitate honetako langile
gehienek alde handia dute karrera profesionalaren hasieran jasotzen
duten soldataren eta erretiro-adinera hurbiltzen denean jasotzen
dutenaren artean. Horren ondorioz, gazteek erretiroa hartzetik gertu
dauden langileak ordezkatzeak izugarrizko aurrezpena dakar, eta horrek
soberan konpentsatzen du erretiroa aurreratzeagatiko kalte-ordainetan
egindako inbertsioa. Eta hor datza administrazio honen akats larria, diru horiek ordaintzea gastutzat hartzen baitu, inbertsio oso
errentagarritzat hartu beharrean.
Ideia
bat egin dezagun, bere karrera profesionalaren gailurrean dagoen eta
legezko adina baino 5 urte lehenago erretiro aurreratua hartzen duen
irakasle eta ikerlari batek soldata bat du, eta soldata horren ordez
bere karreran hasten den pertsona bat jartzen dugunean, unibertsitateak
100.000 €inguru aurrezten ditu. Hori gertatzen da kalte-ordainaren
ordainketa kontuan hartuta ere. Profil profesional apalago baten kasuan,
aurrezkiak, kalte-ordaina kenduta, 20.000 €inguru aurreztu daitezke 5
urteko epean. Kalkulu horiek guztiak edonork egin ditzake, webgune
instituzionalean argitaratutako UPV/EHUko langileen ordainsarien taula
oinarritzat hartuta. Informazio gehiago nahi baduzu, jar zaitez gurekin
harremanetan eta gure kalkuluak emango dizkizugu.
Hau
da, EHUk diru asko aurrezten du langileak aldez aurretik erretiratzen
direnean, baita akordioetan aurreikusitako gehienekotik (100.000 €)
gertuko kalte-ordainak ordaintzen direnean ere
Zer lortzen du benetan EHUk erretiroak kenduz?
Neurri
horiekin, funtsean, unibertsitate hau kudeatzen duten pertsonek
zentzugabekeriaz areagotuko dute langile-gastua, eta nabarmen oztopatuko
dute unibertsitate honek behar duen belaunaldi-erreleboa.
Kontuan
izan behar dugu langileek, erretiroa sustatzen duen neurririk ez
dutenean, erretiroa hartuko dutela, kasurik onenean, erretiratzeko
legezko adinarekin. Gogoan izan, adibidez, klase pasiboetako irakasle
eta ikertzaileen gehieneko adina 70 urtekoa dela, eta lan-kontratuko
langileek, kasurik onenean, 65 urterekin erretiroa hartzen dutela, nahiz
eta, printzipioz, nahi duten adinera arte jarrai dezaketen lanean.
Horrek, alde batetik, urteetan soldata altuak mantentzea ekarriko du.
Bestalde, unibertsitatera langile gazteak sartzea eragotziko da, eta,
horrela, langile askoren ordainsariak "soldata handiko eremura" eramango
dira.
Ildo
horretan, 2013-2019 aldian klase pasiboetako irakasle eta ikertzaileen
erretiroei buruz UPV/EHUk berak emandako datuak adibide gisa hartuz
gero, honako hau ikusiko dugu: izan ziren 492 erretiroetatik % 71
borondatezko erretiro pizgarridunaren modalitatekoak izan ziren (351
pertsona). Pertsona horiek, ezarri nahi dizkiguten baldintza berriekin,
kasurik onenean lanean jarraituko lukete 65 urtera arte, edo, ziurrenik,
70 urtera arte, orduan iristen baitira nahitaezko erretiro-adinera.
Era
berean, ez dugu ahaztu behar erretirorik ez egoteak nahitaez esan nahi
duela unibertsitatera jende gaztea joatea, belaunaldien arteko erreleboa
eragotziz. Hori horrela da unibertsitateak ezin duelako nahi duena
kontratatu, bere jarduteko marjina birjartze-tasak mugatzen duelako.
Orain dagoena baino zaharragoa den unibertsitatea izango dugu, non,
unibertsitatearen beraren datuen arabera, irakasle ez-iraunkorren batez
besteko adina 45 urtekoa den.
Orduan,
nola pentsatzen du EHUk belaunaldi aldaketa horri ekitea? Nola
egonkortuko ditu EPE prozesuen bidez unibertsitateko langile "gazteak",
pizgarririk ez dagoelako erretiroen kopuruak behera egiten duenean? Hemen dituzu EHUk irakasle eta ikertzaileentzat emandako datuak:
Bien
bitartean, enpresa pribatuak, batez ere enpresa handiek, plantilla
berritzeko prozesuei ekiten dietela ikusten dugu, erretiroa sustatzeko
hainbat formularen bidez. Zergatik? Funtsean, diru asko aurrezten
dutelako.
Zergatik
ezabatu nahi ditu unibertsitate honek? Uste dugu arrazoi politiko
hutsak baino ez direla geratzen, zeren eta, legearen eta ekonomiaren
aldetik (eta ez gara sartu gizarte-erantzukizuneko arrazoiekin),
UPV/EHUk planteatzen dituen neurri horiek erabateko zentzugabekeria
baitira.