KALTE-ORDAINAK EZABATZEA ZENTZUGABEKERIA DA

KALTE-ORDAINAK EZABATZEA ZENTZUGABEKERIA DA

UPV/EHUk, modu ulertezinean, tematuta jarraitzen du erretiroei buruzko akordioekin amaitzen. Akordio horiek funtsezko tresna dira plantillaren belaunaldi-erreleborako, eta, gainera, aurrezki ekonomiko handia eragiten dute diru-kutxa publikoentzat.

Joan den asteazkenean, irailaren 28an, Erretiroen Batzorde Teknikoa berriro bildu zen, eta administrazioak zirriborro berri bat aurkeztu zien sindikatuei, aurreko proposamenaren baldintzak are gehiago okertzen zituena. UPV/EHUk argi utzi zuen erretiroa aurreratzeagatiko kalte-ordainen gaia marra gorria dela, eta horrekin pozik ez daudenez, lanaldiaren murrizketan ere murrizketak ezarri nahi dituzte. Sindikatuek atzo, asteazkena, ostiral honetan eztabaidatzeko jasotako proposamenak "negoziatzeko jarrera" berarekin jarraitzen du.

Alderdi sozial osoa proposamenaren aurka azaldu zen, eta, bereziki, CCOO sindikatuak honako hau adierazi zuen: 

1- Ez dago legezko arrazoirik edo arrazoi juridikorik kalte-ordain horiek amaitzeko, aurreko komunikatuetan adierazi dugun bezala [1] [2]. UPV/EHUk alegatutako epaiek toki-administrazioak aipatzen dituzte, eta, hain zuzen ere, bi epai espezifiko ditugu unibertsitate publikoentzat, kontrakoa diotenak: Kataluniako Justizia Auzitegi Nagusiaren epaia eta garrantzitsuena dena, zuzenean eragiten digulako; Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiaren epaia, CCOOk irabazitakoa, kalte-ordainak berreskuratu behar zirela ezarri zuena, eta egungo akordioen jatorria izan zena.

2- Ez dago horiek ezabatzeko arrazoi ekonomikorik. Izan ere, zenbakiek diotenez, kalte-ordainak ordaintzea oso aurrezki garrantzitsua da UPV/EHUren diru-kutxarentzat. Azpimarratu behar da diru publikoaz ari garela eta, beraz, kudeaketa arduratsua eta eraginkorra izan behar dela. Jarraian azalduko dugu.

Beste administrazio batzuetan ez bezala, unibertsitate honetako langile gehienek alde handia dute karrera profesionalaren hasieran jasotzen duten soldataren eta erretiro-adinera hurbiltzen denean jasotzen dutenaren artean. Horren ondorioz, gazteek erretiroa hartzetik gertu dauden langileak ordezkatzeak izugarrizko aurrezpena dakar, eta horrek soberan konpentsatzen du erretiroa aurreratzeagatiko kalte-ordainetan egindako inbertsioa. Eta hor datza administrazio honen akats larria, diru horiek ordaintzea gastutzat hartzen baitu, inbertsio oso errentagarritzat hartu beharrean.

Ideia bat egin dezagun, bere karrera profesionalaren gailurrean dagoen eta legezko adina baino 5 urte lehenago erretiro aurreratua hartzen duen irakasle eta ikerlari batek soldata bat du, eta soldata horren ordez bere karreran hasten den pertsona bat jartzen dugunean, unibertsitateak 100.000 €inguru aurrezten ditu. Hori gertatzen da kalte-ordainaren ordainketa kontuan hartuta ere. Profil profesional apalago baten kasuan, aurrezkiak, kalte-ordaina kenduta, 20.000 €inguru aurreztu daitezke 5 urteko epean. Kalkulu horiek guztiak edonork egin ditzake, webgune instituzionalean argitaratutako UPV/EHUko langileen ordainsarien taula oinarritzat hartuta. Informazio gehiago nahi baduzu, jar zaitez gurekin harremanetan eta gure kalkuluak emango dizkizugu.
Hau da, EHUk diru asko aurrezten du langileak aldez aurretik erretiratzen direnean, baita akordioetan aurreikusitako gehienekotik (100.000 €) gertuko kalte-ordainak ordaintzen direnean ere

Zer lortzen du benetan EHUk erretiroak kenduz? 

Neurri horiekin, funtsean, unibertsitate hau kudeatzen duten pertsonek zentzugabekeriaz areagotuko dute langile-gastua, eta nabarmen oztopatuko dute unibertsitate honek behar duen belaunaldi-erreleboa.

Kontuan izan behar dugu langileek, erretiroa sustatzen duen neurririk ez dutenean, erretiroa hartuko dutela, kasurik onenean, erretiratzeko legezko adinarekin. Gogoan izan, adibidez, klase pasiboetako irakasle eta ikertzaileen gehieneko adina 70 urtekoa dela, eta lan-kontratuko langileek, kasurik onenean, 65 urterekin erretiroa hartzen dutela, nahiz eta, printzipioz, nahi duten adinera arte jarrai dezaketen lanean. Horrek, alde batetik, urteetan soldata altuak mantentzea ekarriko du. Bestalde, unibertsitatera langile gazteak sartzea eragotziko da, eta, horrela, langile askoren ordainsariak "soldata handiko eremura" eramango dira.  

Ildo horretan, 2013-2019 aldian klase pasiboetako irakasle eta ikertzaileen erretiroei buruz UPV/EHUk berak emandako datuak adibide gisa hartuz gero, honako hau ikusiko dugu: izan ziren 492 erretiroetatik % 71 borondatezko erretiro pizgarridunaren modalitatekoak izan ziren (351 pertsona). Pertsona horiek, ezarri nahi dizkiguten baldintza berriekin, kasurik onenean lanean jarraituko lukete 65 urtera arte, edo, ziurrenik, 70 urtera arte, orduan iristen baitira nahitaezko erretiro-adinera.

Era berean, ez dugu ahaztu behar erretirorik ez egoteak nahitaez esan nahi duela unibertsitatera jende gaztea joatea, belaunaldien arteko erreleboa eragotziz. Hori horrela da unibertsitateak ezin duelako nahi duena kontratatu, bere jarduteko marjina birjartze-tasak mugatzen duelako. Orain dagoena baino zaharragoa den unibertsitatea izango dugu, non, unibertsitatearen beraren datuen arabera, irakasle ez-iraunkorren batez besteko adina 45 urtekoa den. 

Orduan, nola pentsatzen du EHUk belaunaldi aldaketa horri ekitea? Nola egonkortuko ditu EPE prozesuen bidez unibertsitateko langile "gazteak", pizgarririk ez dagoelako erretiroen kopuruak behera egiten duenean? Hemen dituzu EHUk irakasle eta ikertzaileentzat emandako datuak:

 

Bien bitartean, enpresa pribatuak, batez ere enpresa handiek, plantilla berritzeko prozesuei ekiten dietela ikusten dugu, erretiroa sustatzeko hainbat formularen bidez. Zergatik? Funtsean, diru asko aurrezten dutelako.

Zergatik ezabatu nahi ditu unibertsitate honek? Uste dugu arrazoi politiko hutsak baino ez direla geratzen, zeren eta, legearen eta ekonomiaren aldetik (eta ez gara sartu gizarte-erantzukizuneko arrazoiekin), UPV/EHUk planteatzen dituen neurri horiek erabateko zentzugabekeria baitira.