Maileguen eta Gizarte Funtsaren Batzordea

Maileguen eta Gizarte Funtsaren Batzordea

Mailegu eta Gizarte Funtsaren Batzordearen aurreko bileran, Administrazioak aldaketa-proposamen bat aurkeztu zigun. Aldaketa horrek, funtsean, aldatu egingo lituzke 2020ko Gizarte Funtsaren deialdian eskatutako zenbatekoen% 25 eskuratzeko baldintzak.

Laburbilduz, proposatzen duena da eskaera batek Gizarte Funtsaren laguntzagatik diruz lagun daitekeen gastuaren % 25 jaso dezan, familia-unitatearen per capita diru-sarrerak kontuan hartzea, eta horiei 20.000 euroko muga jartzea.

Gaur egun,% 25eko laguntza hori 50.000 €arteko diru-sarrerak dituenari ematen zaio, betiere kaltea deritzona badago, araudiaren arabera kalkulatuta.

Ez da horrela 50.000 €-tik gorako zerga-oinarrietarako, horiek ezin baitute% 25 hori jaso; aitzitik, laguntzaren zenbatekoa horretarako araudian jasotako formularen arabera kalkulatzen da, eta hori, printzipioz, askoz txikiagoa da.

Gizarte-funts baten ideiak guztion artean sortzen dugun aberastasuna nolabait birbanatzea izan behar du helburu, eta, horregatik, errentarik baxuenen alde egin nahi da, noski, baina egia da, halaber, indarrean dagoen sistema, agian, ez dela izan beharko lukeen proportziozko guztia, batez ere familiaren ikuspegitik, eta, beraz, egokia dirudi bidezkoagoa den beste bat bilatzea.

Hala ere, administrazioak proposatutako per capita errenta-sistema ere ez da oso egokia, nahigabeko ondorioak baititu, gure ustez.

• Proposatutako 20.000 €biztanleko atalasea hartuz gero,% 25eko laguntza jasoko lukete seme-alaba bat duten bikoteek, baldin eta 60.000 €-ko diru-sarrerak badituzte (zerga-oinarria), 3 kide baitira familia-unitate horretan.
• Baina ez luke jasoko pertsona bakar batek 21.000 euroko zerga-oinarria badu, adibidez, UPV/EHUn baxuenen artean dagoena.

CCOOri iruditzen zaigu bidezkoena dela familia-egoeren aniztasuna kontuan hartzen saiatzea, batetik, eta diru-sarreren tarteak, bestetik.

Horregatik proposatu dugu Familia Errenta Estandarizatuaren sistema erabiltzea, Eusko Jaurlaritzak bere familia-laguntzetan hartzen duena.

Sistema honek hainbat abantaila ditu.

• Alde batetik, kontuan hartzen ditu diru-sarrerak eta askotariko familia-unitateak, eta bereziki seme-alabak "puntuatzen" ditu, errenta-zifra (RFE) konparagarria lortzeko.
• Bestalde, dagoeneko ezarrita dagoen eta erabilera errazekoa den sistema bat da, eta beste laguntza batzuetara (foruak, udalak) hedatzea bultzatzen du, adibidez, Familia Ugarien Elkartea, zeinarentzat, bistan denez, oso sentikorra baita per capita diru-sarreren gaia.

Sistema horrekin, adibidez:

• Seme-alabarik ez duen pertsona bakar batek 25.900 euroko zerga-oinarri orokorra eta 100 euroko zerga-oinarri berezia badu, 20.000 euroko RFE izango luke.

          Hau da, horrek diru-sarrera txikiagoak dituzten langileak estaltzen ditu.

• Bi seme-alaba dituen pertsona batek 37.800 euroko zerga-oinarri orokorra eta 200 euroko zerga-oinarri berezia baditu, 20.000 euroko RFE izango luke.

          Hau da, horrek diru-sarrera handiagoak dituzten baina seme-alabak ardurapean dituzten langileak estaltzen ditu, eta beren diru-sarrerak baino ez dituzte.

• 5 seme-alaba dituen bikote batek 60.000 euroko zerga-oinarri orokorra badu (administrazioaren proposamenean 80.000 eurotik gorako diru-sarrerak aurkezten zaizkigu, familia-unitatean 6 kide izanik), 20.000 euroko RFE izango luke.

• 4 seme-alaba dituen bikoteak (6 kide familia-unitatean) 54.000 euroko zerga-oinarria izan beharko luke 20.000 euroko RFE bat izateko.

Hori guztia 20.000 €-etara mugatzen da atalase gisa, nahiz eta garrantzitsuena ez den aldatu daitekeen zifra hori, sistema bera baizik.

Errenta Estandarizatuko sistema honetarako Eusko Jaurlaritzak 3 tarte ezartzen ditu, eta horiek laguntza mailakatuak jasotzen dituzte: 20.000 eurora arte, laguntza osoa edo handiagoa; 30.000 eurora arte, "Batez besteko" laguntza; 30.000 eurotik gora, gutxieneko laguntza.

Hain zuzen ere, 4 seme-alaba eta 80.000 euroko diru-sarrerak dituen bikoteak 29.629,63 euroko RFE izango luke.

Beste alde batetik, Itzarriren diru-sarrerak deskontatu behar direla uste dugu; diru-sarrera horiek ez daude eskuragarri, baina zerga-oinarriaren parte dira. Beraz, badirudi hobe dela likidazio-oinarria erabiltzea, non diru-sarrera horiek ez diren kontuan hartzen.

Egokia dirudi, halaber, hizpide ditugun zenbatekoak eguneratzea, ez baita hala egin (beraz, 20.000 €horiek motz geratzen dira soldaten bilakaeraren aurrean, eta, beraz, pentsa liteke, hori aprobetxatuz, familia-errenta estandarrarekin lotutako tarte-sistemaren erreforma bat egitea).

Uste dugu, halaber, aspaldian ez direla handitzen Gizarte Funtsa finantzatzera bideratutako aurrekontu-partidak, eta hori egiteko unea dela jada.

Uste dugu Araudiak, gainera, funtsezko hainbat kontu argitu beharko lituzkeela honetan guztian:

• Zerga-oinarria orokorra bakarrik bada, edo baita berezia ere (aurrezkiarena, leasearena, interesena, dibidenduena …)
• Eta familia-unitatearen kontzeptua, problematikoa izan daitekeena, hori zehazteko hainbat modu baitaude: PFEZaren 13/2013 Foru Arauaren arabera, ezkontza- edo izatezko loturen arabera (erregistratuta, ulertzen da), bizikidetzaren arabera … Eta, egia esan, guztiek dituzte beren alde onak eta txarrak, baina gutxienekoa litzateke Araudiak hori argi uztea.
• Azkenik, araudiak zaintza partekatuko egoerak ez ezik, banantze edo dibortzio "normaleko" egoerak ere kontuan hartzea ere ez legoke soberan; izan ere, gogoratu behar da gaur egun euskal legediak lehenetsitako zaintza partekatua ezartzen duela.

[1] 154/2012 Dekretua, uztailaren 24koa, familia-politiken esparruan familia-errenta estandarizatzeko sistemari buruzkoa, Familiei Laguntzeko abenduaren 12ko 13/2008 Legetik eratorria.

[2] 30/2015 Dekretua, martxoaren 17koa, seme-alabak dituzten familientzako diru-laguntzak arautzen dituena.