UPV/EHUko IV. EUSKARA PLANA
Gure Unibertsitatean, Plan honek TEKAZEL eta IIP hartzen ditu barne, nahiz eta TEKAZEL Euskal Sektore Publikoan euskararen erabileranormalizatzeko otsailaren 22ko 19/2024 Dekretuaren esparruan sartuta dagoen. Irakasle eta ikertzaileak, bestalde, enplegu publikora sartzearen eta bere zerbitzua ematearen ezaugarriak kontuan hartuta, UPV/EHUk bere betekizunei dagokienez ezartzen duen politikaren mende daude.
Ezohiko egoera batean geunden, eta CCOOk horren berri eman zion errektoreordetzari, III. Plana 2022/12/31n amaitu ondoren Planik ez zegoelako. Hori dela eta, IV. Plan hau berandu samar egin eta negoziatu da, eta nahasi samarra izan da, eta prozesu hau amaitu aurretik 2024ko martxoaren 8an argitaratu zen Dekretua onartzeraino iritsi da.
Horrela, bada, dekretu berriak jasotzen zuen guztia jaso ezin zuen testu-proposamen batekin egin genuen topo, nahiz eta "ziurrenik" zer izango zuen kontuan hartuta egin zela adierazi. CCOOtik azpimarratu genuen beharrezkoa zela hasiera-hasieratik dekretu horrekin bat zetorren testu bat onartzea, batez ere segurtasun juridikoagatik; izan ere, geroagoko egokitzapen bat ezin da egin: egokitzapen hori jada indarrean zeuden planetarako gordetzen da, eta hori ez zen gure kasua.
CCOOk, horregatik, lan handia egin zuen eskura zegoen testutik Dekretuan aurreikusitakora egokitzeko, eta 16 ekarpen egin zituen; ekarpen horietako asko jaso ziren.
Oro har, Plana Dekretuan, beste araudi batzuetan eta xedapen osagarrietan aurreikusitakoari lotuta dago (CCOO izan da, esan bezala, dagoeneko zaharkituta zeuden erreferentzia jakin batzuk kontuan hartzeko edo eguneratzeko eskatu duena): Planen tipologia, hizkuntza ofizialen erabilera-irizpideak, egungo plangintzaldia, hizkuntza-eskakizunen tipologia berria (asimetrikoak edo partzialak barne hartzen dituena), lanpostuan erabiltzean hizkuntza-eskakizuna lortzea, KEMEN metodologia, adierazleak, etab.
Planaren barruko aurreikuspen horiek guztiak nahiko orokorrak dira, eta kudeaketa-planak eta lanpostuetako edo plazetako hizkuntza-eskakizunak zehaztu beharko dira. Horrek, era berean, eremu jakin bat du: TEKAZELen Euskalduntze Batzordea eta irakasle eta ikertzaileentzako Euskara Batzordea.
Puntu honetan adierazi dugu irakasle eta ikertzaileen plazak (elebidunak izan ala ez) onartzen diren Batzordean langile horien ordezkariek egon behar dutela, eta hori Planean jasotzea proposatu genuen. Hala izan ez bada ere, gure aldetik helburu hori lortzen saiatzen jarraituko dugu, hemen langileen lan-baldintzei buruz ari baikara.
Testuak, hasiera batean, gure onespena zuen, indarrean dagoen legeriari behar bezala lotzen zitzaiolako, eta, azken batean, arrazoizkoa zelako euskalduntze-politika baten barruan, diskriminaziorik ezaren, progresibotasunaren eta proportzionaltasunaren printzipioen arabera, legedi horrek ekintza positiboaren printzipioarekin batera, euskararen erabilera normal eta orokorraren helburuak lortzeko, pertsonen hizkuntza-eskubideen bermea lortzeko eta norberaren hizkuntza erabiltzearen aldeko ekintza ebatzia lortzeko ( Dekretuaren 4. artikulua).
Baina, azkenik, negoziazio horren guztiaren ondoren, ekainaren 4an Gobernu Kontseiluari aurkeztu baino pixka bat lehenago, bi puntu sartu zitzaizkion, eta horiek gure kezka piztu zuten, printzipio horietatik aldentzea ekar zezaketelako, eta baztertu egin genituen, hori horrela ez zela behar bezain argi geratzen ez zen neurrian.
Irakasle eta ikertzaileei buruzko bi puntu ziren, eta horiek, zenbait kasutan, justifikaziorik gabe eragin ziezaioketen langile horien zati bati enplegu publikora sartzeari, berez txikia baina, hala ere, haien eskubideak errespetatzea merezi duena: "elebakar" (gaztelaniaz) izeneko plaza bat eskatzen duenari edo, nolanahi ere, euskara-eskakizunik ez duenari (nahiz eta atzerriko hizkuntza baten baldintza izan daitekeen); eta, bestetik, I3/R3 egiaztagiria duten ikertzaileei, dagokien birjarpen-tasaren plazen % 15 erreserbatzeko eskubidea baitute, eta horrek legezko arazo bat sortzen zuen berriro ere.
Lehenengoei dagokienez, "lanpostu elebidunen aldeko politika" jarraituko zela besterik ez zen esan, eta aipamen horrek ez du zentzurik kasu bakoitzean horien beharra, aukera edo aukeraren eza aztertu behar den, hainbat zirkunstantzia eta daturen arabera (TEKAZELen plazen profilazioari eta derrigortasunari buruzko kasu guztietan bezala). Gure ustez, oinarririk gabeko politika ez da inoiz positiboa izango hizkuntza-normalkuntzako prozesu batean.
Bigarrenei dagokienez, Zientziaren Legeak, batez ere, sarbide-eskubide hori ezartzen duen neurrian, ezin da de facto ezabatu hori eragozten dion baldintza baten bidez (dena delakoa).
Bi kasuetan, arrazoiak daude langile horiek hizkuntza-normalizazioari kalterik egin gabe sartzeko, eta are gutxiago hizkuntza-normalizazioari kalte larria egiteko; izan ere, besteak beste, plaza-kopuruaren araberako eragina txikia izango da.
Gehikuntza horiek berriro formulatu ondoren, ñabardurak eginez, eta lehen aipatutako printzipioekin bat datorren interpretazioa ahalbidetuz, eta oinarririk ez duen eta lege-arazo argiak sortzen dituen beste baten aurrean, gure ustez, bi puntu horietan jarduteko irizpide sendoak, arrazoizkoak eta legezkoak hartuko dira kontuan.
Plaza elebidunen aldeko politikari dagokionez, Planaren helburuak betetzen direla bermatu behar da, hau da, dagozkion adierazleen arabera (batez ere, 15. zk., IV. ardatza, "Irakaskuntzako akreditazioa duten plaza elebidunen ehunekoa", % 66tik % 70era). Horrela, oinarri jakin bat izango du, eta plaza elebakarrak ez dira baztertu behar izango, horien beharra justifikatzen denean.
Irakasle-plazetara igarotzen diren ikertzaileei dagokienez, politika aktiboa egingo da, sailetako beharren arabera euskara-maila egokia eskuratzeko eta ikertzailearen ibilbidera egokitzeko, langile horiek arrazoi horrengatik sarbidea itxita ikusteko aukera izan beharrean, baldintza hori kontuan hartu gabe eskatzen baitzaie.
Aurreiritzi jakin batzuetan oinarritutako gai hauengatik justifikaziorik ez duten alarmismoen aurrean, uste dugu euskalduntzeak aurrera egiten duela pixkanaka, ezin bestela izan herrialdearen eta bertako langileen egoera soziolinguistikoan, eta hori beti egin behar da pertsona guztien eskubideak errespetatuta, bai hizkuntzari dagokionez, bai lanari dagokionez, bai enplegu publikoa eskuratzeari dagokionez. Horretan laguntzen dute planek modu dinamikoan, eta horregatik dira beharrezkoak.
Ezagutu hemen, gainera, Euskadiko CCOO sindikatuaren proposamenak, euskararen, bizikidetzaren eta euskal gizartea kohesionatzearen aldeko hizkuntza politika baterako
Klase arrakalarik gabeko herrialde eleaniztun bat helburu!
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina