Berdintasuna eta dekretu berriak: aurrerapauso garrantzitsuak
2020ko urrian onartu ziren 901/2020 Errege Dekretua, berdintasun-planak eta horien erregistroa arautzen dituena, eta 902/2020 Errege Dekretua, emakumeen eta gizonen ordainsari-berdintasunari buruzkoa. 2007ko Berdintasunerako Legearen esparrua zabaltzen eta indartzen duten bi tresna
Emakumeen eta gizonen berdintasun eraginkorrerako 3/2007 Lege Organikoa mugarrietako bat izan zen estatuko berdintasun-eskubideen lege-garapenean. Arau horrek zeharkakotasun-printzipioa zuen, eta irizpide inspiratzailea sexuan oinarritutako bereizkeria-mota guztiei aurre egitea eta emakumeen eta gizonen arteko benetako berdintasuna sustatzea zen.
Aurrerapen hori gorabehera, neurriak ez ziren nahikoak izan proposatutako helburuak lortzeko, eta, horregatik, 2019an argitaratu zen 6/2019 Errege Lege Dekretua, martxoaren 1ekoa, enpleguan eta okupazioan emakumeen eta gizonen arteko tratu- eta aukera-berdintasuna bermatzeko premiazko neurriei buruzkoa. Legearen neurriak gorabehera, lortutako emaitzak diskretu gisa deskribatzen ditu zioen azalpenean, eta enpleguaren arloan testu integral eta zeharkako berri baten beharra adierazten du.
Errege Dekretu horrek berrikuntza garrantzitsu batzuk sartu zituen berdintasun-planei, seme-alaben jaiotzengatiko baimenei eta enpresen ordainsari-erregistroei dagokienez. Era berean, gai horien erregelamendu-garapen zabalagoa eskatzen zuen.
Garapen hori islatuta geratu da iaz hainbat ministerioren eta sindikatu nagusien artean (CCOO eta UGT) negoziatutako bi errege dekreturen argitalpenean. Zehazki, honako hauek dira: 901/2020 Errege Lege Dekretua, urriaren 13koa, berdintasun-planak eta horien erregistroa arautzen dituena, eta 902/2020 Errege Lege Dekretua, urriaren 13koa, Emakumeen eta Gizonen Ordainsari Berdintasunari buruzkoa.
Bien garrantzia enpresen betebeharrak zabaltzeaz gain, ordainsari-berdintasunari buruzko kontzeptu batzuk argitzen dituztelako da. Bakoitzaren berritasun nagusiak honako hauek dira, besteak beste:
901/2020 Errege Dekretuaren kasuan:
- Berdintasun-planak egiteko negoziazio-batzordean esku hartu behar duten eragileak zerrendatzen ditu. Batzorde hori hiru hilabeteko epean eratu beharko da, legeak planak egiteko ezartzen duen gutxieneko langile-kopurura iritsi eta hurrengo hiru hilabeteetan. Eratu ondoren, urtebete dute Berdintasun Plana negoziatzeko, onartzeko eta erregistratzeko.
- Aurrekoen eskumenak zehazten ditu.
- Berdintasun Planaren gutxieneko edukiak garatzen ditu, diagnostiko-fasean bereziki. Gainera, aukera ematen du plan bakarra egiteko talde bereko enpresa guztientzat edo batzuentzat.
- Deskribatu nola kuantifikatzen den enpresa bateko langile-kopurua berdintasun-plan bat egiteko betebeharraren ondorioetarako. Plantilla osoa kontabilizatu beharko da, lan-kontratua egiteko modua edozein dela ere, eta plana nahitaezkoa izango da 50 langiletik aurrera.
- Enpresa guztiek berdintasun-plana publikoki erregistratu behar dutela ezartzen du.
- Planak ebaluatzeko eta haien jarraipena egiteko mekanismoak eduki behar dira, eta gehienez ere lau urteko indarraldia izango dute.
902/2020 Errege Dekretuaren kasuan (lanpostuen balorazio okerra dela-eta zeharkako diskriminazioa da erronka nagusia), hauek dira berritasun nagusiak:
- Tresna batzuk ezartzen ditu, hala nola ordainsari-erregistroak eta ordainsari-auditoretza, gardentasunaren mesedetan.
- Erregistroa nahitaezkoa da enpresa guztientzat, eta, dekretuaren 5.1 artikuluaren arabera, jasotzeen konfigurazioan gardentasuna bermatu nahi da, bai eta enpresen ordainsari-informaziorako sarbide egokia ere.
- Auditoretzak enpresen berdintasun-planen barruan egon behar du. Ikuskapenaren helburua da enpresaren ordainsari-sistemak gizonen eta emakumeen ordainsari-berdintasunaren printzipioa betetzen duen egiaztatzea. Parte hartzen duen berdintasun-planaren indarraldi bera izango du, eta aldez aurreko diagnostikoa egitea dakar.
- Dekretuaren beste berritasun bat da sakonago azaltzen duela balio bereko lanaren kontzeptuaren definizioa, 6/2019 Errege Dekretuan jada agertzen zena. Dekretu berri honek definizio horren zenbait termino argitzen ditu, hala nola funtzioen izaera eta zer ulertu behar den hezkuntza-, lanbide- eta lan-baldintzei dagokienez.
Laburbilduz, bi dekretu berri horiek erabateko berdintasuna lortzeko beharrezkoak diren alderdiak garatzen dituzte. Aurrerapen guztiak gorabehera, lan-merkatuko emakumeen errealitateak ezaugarri hauek ditu oraindik ere: emakumeen eta gizonen lan-baldintza desberdinak, bereizketa horizontala zein bertikala, emakumeen behin-behinekotasun-tasa handiagoak, soldata-arrakala, etab. Datu horiei gehitu behar zaie emakumeak oraindik ere bere gain hartzen duela familia zaintzeko erantzukizun asistentzialaren karga handiena. Horregatik, beharrezkoa da, berdintasunean aurrera egingo duten eta emakumeen eta gizonen kontziliazioa erraztuko duten legeak garatzen jarraitzea ez ezik, biak erantzunkidetasunean kontzientziatzea eta heztea ere.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina