ALDEZLE-K NEGOZIATZEA GOMENDATZEN DU

CCOOk Aldezle [1] interpelatzeko ekimena izan zuen UPV/EHUn erretiroaren tratamenduarekin gertatzen ari denari buruz, joan den urriaren 20ko Gobernu Kontseiluan akordio bat onartzean datzan harrapaketaren aurrean [2]. Badugu bere erantzuna eta hemen eskaintzen dizugu gure interpretazioa.

 

Akordio horrek, jakina denez, ezabatu egiten ditu, batez ere, 2015eko Akordioetan jasotako erretiro aurreratuagatiko kalte-ordainak [3], [4]. Gainera, nabarmen okertzen ditu ordutegia murrizteko beste neurri batzuk, AZPen berariazko baimenak, eta abar. 

Bada, bortxaketa horri eta beste batzuei aurre egiteko neurri sindikal ugarien artean, UPV/EHUko langileei proposatu genien Aldezlera jotzea gai horri buruz, haien eskubideak jokoan daudelako, eta gure ustez dagozkien eskuduntzen barruan, gai horiek zaintzea dago. 45 lagunek zuzendu dute proposatu genuen kontsulta, eta Aldezleak erantzuna eman die [5].

 

CCOOtik eskerrak eman nahi dizkiegu ekimen honetan parte hartu duzuen pertsona guztiei, UPV/EHUko langileen eskubideen defentsan egindako ekarpenagatik, errektoretza-taldearen gaineko presio-ekimen hau babestuz.

 
Aldezleren erantzuna aztertuko dugu:

 

1- Lege-azterketa:

Lege-azterketa bat egin ondoren, ondorioztatzen du legeak (bere aniztasun osoan: 30/1984 Legea, abuztuaren 2koa, Funtzio Publikoa Erreformatzeko Neurriei buruzkoa; 22/1993 Legea, abenduaren 29koa, Funtzio Publikoaren Araubide Juridikoa eta Langabeziagatiko Babesa Erreformatzeko Neurri Fiskalei buruzkoa; 6/1989 Legea, uztailaren 6koa, Euskal Funtzio Publikoari buruzkoa; 7/2007 Legea, apirilaren 12koa, Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuarena (EBLTB), eta Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren Legearen Testu Bategina, urriaren 30eko 5/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartua) mota horretako prestazioak gaitzen dituela.

Adierzaten du: “las discrepancias jurídicas e interpretativas se relacionan con la naturaleza de tales primas: acción social versus retribución. Esta cuestión tiene una enorme trascendencia ya que de la respuesta que se dé a ese interrogante dependerá la capacidad de la Universidad para establecerlas. Así, el problema jurídico se centra en saber si la administración (la Universidad en nuestro caso) cuenta con la suficiente habilitación normativa (legal) para disponer de las primas de jubilación.” 

Ikus daitekeenez, kontua ez da lege-babesik ez egotea. Izan ere, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak hala ulertu zuen sindikatu horrek irabazitako 2015eko epaian [6], eta etenda zeuden kalte-ordainak berrezartzera behartu zuen.

Egia esan, kontua da, Aldezle-k dioen bezala, ordainsaritzat (epai batzuen eraginpean dauden erakundeei zuzenean legez ezarritako kontzeptua) edo laguntzatzat hartzen diren, hau da, Gizarte Segurantzaren borondatezko hobekuntzatzat (hau da, gizarte-ekintza).

 

2- Auzitegi Nagusiaren eta Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentzia:

Jarraian, Auzitegi Gorenaren hainbat jurisprudentzia errepasatu ditu, baita Konstituzio Auzitegiarenak ere.

"La conclusión a la que cabe llegar es que la jurisprudencia del TS parece ir decantándose hacia la consideración de las primas por jubilación como medidas retributivas, que entiende carentes de suficiente cobertura legal. No obstante, no es una cuestión totalmente pacífica, resultando erráticas algunas de las manifestaciones realizadas por el TS a través de diferentes procesos. Se trata de una jurisprudencia llena de matices que hacen difícil argumentar de forma firme y definitiva, sin que tengamos precedentes relativos a las Universidades."

Jurisprudentziaren laburpena da, hain zuzen ere, hainbat toki-erakunderen kasuan, ondorioztatzen duela, ordainsaria izanik, ezin dituztela kalte-ordain horiek eman, ez dutelako eskumenik langileen ordainsari-araubidea aldatzeko. Baina ez da jurisprudentzia sendoa, ezta kasu honetan ere.

Gainera, Aldezlek dioen bezala, Konstituzio Auzitegiak uste du gizarte-ekintzako laguntzak direla, eta ez ordainsariak, 2020ko otsailaren 13ko epaian.

Azpimarratzekoa da UPV/EHU, oro har, gai horrek eragiten dien toki-erakundeez bestelako erakundea dela, unibertsitate-autonomia baitago, eta Aldezle-ren erantzunak adierazten duen bezala, jurisprudentzia horren artean ez dago unibertsitateei eragiten dien epairik.

Aitzitik, bada (EAEANren 2015eko epaiaz gain) Auzitegi Nagusiaren epai bat (Katalunia) [7], kalte-ordainen aldeko epaia eman duena, nahiz eta Auzitegi Gorenari errekurtsoa aurkeztu zaion. 

Funtsezkoena da, egia esan, gaur egun ez dagoela neurri horiek hartzeko legezko edo jurisprudentziako oinarririk.

Jarraian, primen izaerari buruzko xehetasun gehiago ematen ditu, bereziki Gizarte Segurantzari eta Auzitegi Gorenari dagokienez, Gizarte Segurantzaren borondatezko hobekuntzatzat jotzen dituen lan-kontratuko langileentzat.

Hemen gogoratu behar dugu Hitzarmenak erretiro aurreratuagatiko kalte-ordainak aurreikusten dituela UPV/EHUko langile horientzat.

 

3- Prozedurari buruz:

Plana onartzeko jarraitutako prozedurari dagokionez, plana egiteko zenbait bide aipatu ditu:

Lehenengo bidea:

"De acuerdo con la legislación, la UPV/EHU tendría varias vías para instar la reconsideración de los Acuerdos anteriores. Una de ellas sería hacer uso de la potestad que el artículo 38.10 del TRLEBEP confiere a las Administraciones para acordar la suspensión de los acuerdos por causa grave de interés público derivada de una alteración sustancial de las circunstancias económicas."

 

Horrek akordioen aplikazioa etetea ekarriko luke, ez indargabetzea. Egoera ekonomiko horiek justifikatzea ere ekarriko luke. Gogoratu behar dugu administrazioak ez duela inolako memoria ekonomikorik egin.

 

Bigarren bidea:

 

"Otra vía posible podría haber sido la de instar un procedimiento de revisión de oficio de disposiciones nulas conforme al artículo 106.2 de la Ley 39/2015, de 1 de octubre, del procedimiento administrativo común de las administraciones públicas (LPAC), caso de considerar que los artículos relativos a las primas por jubilación de los Acuerdos de Consejo de Gobierno de fecha 1 de octubre de 2015 y de 17 de diciembre de 2015 están afectados por algún vicio de nulidad." 

 

Hori da Barakaldok planteatu zuen kasua, eta Euskadiko Aholku Batzorde Juridikoak atzera bota zuen, uste baitzuen ez zuela horretarako arrazoirik.

 

Hirugarren bidea:

 

"Una tercera vía posible es la que ha sido utilizada en nuestro caso: la denuncia de los Acuerdos de origen, posibilidad contemplada en los mismos." 

 

Horri dagokionez, eta negoziazioaren fede onari dagokionez, Aldezle ez da sakonago sartu benetan fede onez negoziatu ote den, horretarako oinarririk ez duelako, bere ikuspuntutik.

Gure aldetik azpimarratzekoa da azken bide hau, Errektoretza taldeak aukeratua, erosoena eta aldi berean eztabaidagarriena dela; batez ere, lege-oinarririk eza zeharka aitortzea dakar. 

Aldezleak honako hau adierazi du: “estaríamos de acuerdo con que la vigencia de los Acuerdos de 2015 se debe mantener en tanto no se suscriba otro posterior por la vía negociada.”

Azkenik, ulertzen du horrekin guztiarekin, arau-aldaketa bat denez, ez dela zuzenean urratzen eskubide zehatz indibidualik (itxaropenak aipatzen ditu), bestalde:

“recomienda a las partes que realicen un esfuerzo adicional en el ámbito negociador para tratar de alcanzar un acuerdo satisfactorio para el personal de la UPV/EHU, de acuerdo con los principios de legalidad, cobertura presupuestaria, obligatoriedad, buena fe negocial, publicidad y transparencia.”

 

5- Ondorioak:

CCOOk gomendio hori babestu besterik ezin dugu egin, eta hori da hasieratik defendatu duguna.

Beraz, sakoneko lege-gaiak auzitegientzat geratuko dira, eta negoziazio-eremuan, berriz, Aldezle-ren erantzuna, bere eskumenen esparruan, errektoretza-taldearen jarduera geldiarazten duen gomendioa da, eta hausnarketa sakona egiteko arrazoi izan beharko luke, negoziazioaren eta akordioaren bidera itzultzeko.

Hala ez bada, argi geratuko da gatazka aukeratzen dutela, eta dagoeneko ohartarazi dugu horretarako prest gaudela.