UPV/EHU-KO “ELITEAREN” SOLDATAK
UPV/EHUko ordainsari-errealitateari buruzko txostena (III. zatia)
UPV/EHUko plantillak erosteko ahalmena galtzeko eta karrera akademikoan sartzeko zailtasunak bizi dituen bitartean, Eusko Jaurlaritzako Zientzia, Unibertsitate eta Ikerketa Sailetik konformismo estatistikoko kanpaina bat aktibatu da. Estatuko batez bestekoarekin alderatuta, "ez gaude hain gaizki" esaten zaigu.
CCOOtik uste dugu ikuspegi hori akats estrategikoa dela Euskadirentzat. Ez ditugu txosten hauek argitaratzen blog pertsonal batekin eztabaidatzeko, baizik eta euskal gizarteak merezi eta bere zergekin ordaintzen duen unibertsitatea defendatzeko.
Horregatik, CCOOren Txosten Teknikoaren hirugarren zatia aurkeztu aurretik (non UPV/EHUko "piramide demografikoa" eta "elitearen" soldatak azalduko ditugun), eta gure arreta desbideratzeko eta UPV/EHUko Irakasle eta Ikertzaileen (IIP) errealitatea islatzen ez duten batez besteko aritmetikoekin gu ito nahian dabiltzanez, kontakizun ofizialak ezkutatu nahi dituen LAU EGIA DESEROSO planteatu nahi ditugu:
Gure txostenaren aurreko zatiak oraindik irakurri ez badituzu, hemen dituzu eskuragarri:
☉ Txostenaren Edukia
LAU EGIA DESEROSO
1. Behetik berdindu?
Euskadik ez du jokatzen bigarren maila ekonomikoan. Eurostaten arabera, Europako batez bestekoaren % 120ra hurbiltzen den BPG per capita batekin, gure ekonomia egituraz parekatzen da Alemania, Austria edo Danimarkakoarekin. Akats estrategikoa da Estatuko batez bestekoa erabiltzea neurtzeko hagaxka bakar gisa, gurea baino ekoizpen-ahalmen askoz txikiagoa duten ekonomiek lastatzen baitute.
Hala ere, aurrekontu-ahalegina ez dator bat aberastasun horrekin. Gure Europako erreferentzia ekonomikoek handinahiz inbertitzen duten bitartean beren BPGaren % 1,4 eta % 1,7 artean unibertsitate publikoan, Eusko Jaurlaritza Euskadiko BPGaren % 0,42rekin konformatzen da. Lehen mailako gaitasun fiskala dugu, baina hirugarren mailako inbertsio-ahalegina aplikatzen dugu, LOSUk helburu duen Europako goi-mailako hezkuntza-eremuan baldintza berdinetan lehiatzeari uko eginez.
Anomalia honek esku-balazta suposatzen du Euskadiren garapenerako. Baliabide gutxiago dituztenek baino gehiago gastatzeaz harrotzea ez da kudeaketa-arrakasta bat, eska daitekeen gutxienekoa baizik. Euskadik benetako berrikuntza-gune izan nahi badu, ezin du bere unibertsitatea gutxieneko estandarrekin finantzatu; kronikoki azpifinantzatutako estatu-sistema bateko "kaskarrenak" izatea helburu izatea, Europan lider izateko baliabideak daudenean, ez da bikaintasuna, konformismo hutsa baizik.
2. Euskadin Bizi eta Ordaindu
Papereko estatistikek dena jasaten dute, baina etxeko ekonomiek ez. Benetako soldata ez da nominala, erosteko ahalmena baizik. Ez du zentzurik Espainiako batez besteko soldatarekin alderatzea, baldin eta ez bagaituzte alderatzen bizitzaren benetako kostuarekin ere. Datuak tematiak dira: Euskadiko etxebizitzaren batez besteko prezioak % 40 baino gehiago gainditzen du estatuko batez bestekoa, Donostia edo Bilbo bezalako hiriburuak higiezinen ahaleginaren rankingetan buru direlarik. Era berean, kontsumo-prezioen indizeek sistematikoki kokatzen dute Euskadi oinarrizko erosketa-saskirako erkidego garestienetako bat bezala.
Hemen euskal etxebizitza eta euskal erosketa-saskia ordaintzen ditugu. Beste autonomia-erkidego batzuetan aurreztea ahalbidetzen duen soldata batek, hemen apenas estaltzen du oinarrizkoa. Beraz, ez gaitzatela alderatu estatuko batez bestekoarekin; alderatu gaitzatela Euskadiko KPIarekin, hor ordaintzen baititugu gure fakturak.
3. Elebitasunaren Kostua
Sailburuaren aldetik isiltasun ozena dago unibertsitate elebiduna izatearen egiturazko kostuari buruz. UPV/EHUk ikasle bakoitzeko kostu handiagoa du, bai, taldeak eta ahaleginak bikoizten dituelako oinarrizko eskubide bat bermatzeko, plantillaren ahaleginaren kontura. Hori da LOSUk berezitasun horretarako finantzaketa gehigarria ezartzearen arrazoia, unibertsitate elebakarrekin baldintza berdinetan lehiatu ahal izateko.
Elebitasunaren aurreko Gelditasuna:
Sailburuaren Posizioa (Eusko Jaurlaritza):
Sailburuak unibertsitate elebidunaren egiturazko kostua erabat ezikusiarena egitea erabaki du.
Errektoretzaren Posizioa (UPV/EHU):
Pausu lotsati bat eman du bere Beharren Diagnostikoan finantzaketa horren beharra aipatuz, baina zifrarik jarri gabe.
CCOOk urtebete baino gehiago darama premia hori azaltzen; horregatik, Memoria Ekonomiko bat egitea eskatu dugu kostu hori kuantifikatzeko, eta herritarrek goi-mailako hezkuntza elebiduna jasotzeko duten eskubidea bermatzeko, Estatuko gainerako unibertsitate elebakarrekin eta erantzukizun hori beren gain hartzen ez duten Euskadiko unibertsitate pribatuekin baldintza kaskarragoetan lehiatu behar izan gabe.
Ikusitakoak ikusita, Sailak berezitasun horri ezikusiarena egin nahi dio edo, are okerrago, elebitasunaren gainkostua plantillaren masa salarialetik deskontatuz finantzatzea nahi du. Euskara gure unibertsitatearen balio erantsia da, ez soldata prekarioak mantentzeko aitzakia.
4. Jarri eta Kentzeko "Txapela"
Azkenik, Lege Organikoaren (LOSU) interpretazio minimalista eta BPGaren % 1eko finantzaketa kezkatzen gaituzte. Helburua "Estatu osokoa" dela esanez Euskadin ez aplikatzeko aitzakia jartzea gure Autogobernuarekin kontraesan bat da.
Ezin da Kontzertu Ekonomikoa eta "Euskal Markoa" defendatu diru-sarreretan eskumen osoa izateko, eta gero "Estatuko Markoa" aplikatu zerbitzu publikoetan inbertitzeko garaian "Espainiako batez besteko" bat ezartzeko.
⚠ HAU INKONGRUENTZIA ITZELA DA:
TXAPELA DIRUA BILTZEKO JANTZI ETA INBERTITZEKO KENDU EGITEN DA!
ERREFERENTZIA EUSKADIKO BPG IZAN BEHAR DA.
Eztabaida makroekonomikoetatik haratago, zein da errealitatea nominetan? Egia al da UPV/EHU soldata handiz beteta dagoela iradokitzen den bezala?
Txostenaren hirugarren emanaldi honetan, soldata-piramidearen xehetasunetara jaitsiko gara, erakusteko ustezko "elite" ordainsariraduna gutxiengo estatistikoa dela (soilik % 10), eta plantillaren gehiengoak hasierako prekarietatean edo erosteko ahalmena berreskuratzeko oztopo-lasterketa luze batean harrapatuta jarraitzen duela.
UPV/EHUko soldata-piramidea zein den azaltzen hasiko gara, ondoren "elitearen" soldatak aurkezteko.
ANALISI DEMOGRAFIKOA: PLANTILLAREN EGITURA ERREALA
Helburua eta Metodologia
Helburua: Zehaztea egiturazko plantillaren zer ehuneko errealek jasotzen dituen Sailburuak aipatzen dituen "soldata altuak", eta sarrera, prekarietate edo geldialdi egoeran dagoen ehunekoarekin alderatzea.
- Iturria: "IIParen bilakaera" txosten ofiziala (2025/10/09).
- Azterketa Unibertsoa: Lanaldi osoko Irakasle eta Ikertzaileen Egiturazko Plantilla (4.640 pertsona).
1. SOLDATA-PIRAMIDEA
Datuek baieztatzen dute soldata-"Elitea" zirudiena baino are txikiagoa dela, eta soldata baxuen oinarria zabaldu egiten dela Unibertsitate Eskolako Titularrak barne hartzean.
| SOLDATA-ESTRATOA | SARTUTAKO KATEGORIAK (Xehekapena) | PERTSONA KOP. | GUZTIAREN % |
|---|---|---|---|
| 1. ELITEA (Soldata Altuak / 29 Maila) | Unibertsitateko Katedrak: 325, Irakasle Osoak: 90, Ikerbasque Research Professors: 42, Ikertzaile Bereziak: 30 | 487 | % 10,5 |
| 2. SENDOTZEA (Batez besteko Soldatak / 27 Maila) | Unibertsitateko Titularrak: 627, Irakasle Agregatuak: 1.112, U.E.-ko Katedrak: 4, Ikerbasque Associate/Fellow: 31, Ikert. Dr. Iraunkorra/Mugagabea: 238, Besteak (Kolab. Iraunk., Ramón y Cajal, EJ Doktorea): 183 | 2.195 | % 47,3 |
| 3. HARROBIA / SARRERA (Oinarrizko Soldata Baxuak / 26 Maila) | Irakasle Atxikiak/Laguntzaile Doktoreak: 770, U.E.-ko Titularrak (Dr. eta ez Dr.): 96, Aldi baterako Postdoc-ak (Juan de la Cierva, etab.): 78 | 944 | % 20,3 |
| 4. OINARRIA / PREKARIETATEA (Prestakuntza/Proiektu Soldatak) | Doktoreaurreko Ikertzaileak: 701, Doktore ez diren Ikertzaileak (Proiektuak): 313 | 1.014 | % 21,9 |
| EGITURAZKO PLANTILLA GUZTIRA | 4.640 | % 100 |
2. ADINAREN INBUTUA: DENBORA FAKTOREA
Sailburuak ez du aipatzen karrera akademikoaren egiturak denbora biologiko eta administratibo zurrunak inposatzen dituela.
1. FASEA: Oinarria / Prekarietatea (24 - 29 urte)
- Pisua: Plantillaren % 21,9.
- Egoera: Adin horretako Bigarren Hezkuntzako irakasle batek soldata osoa kobratzen duen bitartean eta hirurtekoak eta seurtekoak pilatzen dituen bitartean, ikertzaile hauek beka edo proiektu-kontratuekin bizirauten dute (19k - 26k €).
2. FASEA: Harrobia / Sarrera (30 - 39 urte)
- Pisua: Plantillaren % 20,3.
- Egoera: Doktoretza eta akreditazioak dituzten profesionalak. Bigarren Hezkuntzako irakasleek baino 9.400 € gutxiagoko oinarrizko soldata kobratzen jarraitzen dute (26 Maila).
3. FASEA: Sendotzea (40 - 55 urte)
- Pisua: Plantillaren % 47,3.
- Egoera: Erosteko ahalmena berreskuratzeko zeharkaldi luzea da. Oinarrizko soldata (27 Maila) Bigarren Hezkuntzako sarrera baino txikiagoa da oraindik. Berdintzeko, seurtekoak eta bosurtekoak pilatzearen mende daude erabat.
4. FASEA: Elitea / Gailurra (55+ urte)
- Pisua: Plantillaren % 10,5.
- Egoera: 29 Mailara eta gehienezko osagarrietara iristen den talde bakarra. Estatistikoki oso zaila da talde honetara 50-55 urte baino lehen iristea.
3. BIKAINTASUNAREN ERREALITATEA (Seurtekoen Datuak)
Gehienezko soldatak kobratzeko (82.000 € ospetsu horiek), ez da nahikoa Katedrarekin; gehienezko seurtekoak izatea beharrezkoa da (5 edo 6). IV. Berdintasun Planeko datuek erakusten dute hori salbuespena dela, ez araua.
| SEURTEKO KOP. | PERTSONA KOP. | PLANTILLA OSOAREKIKO % (4.640) | INTERPRETAZIOA |
|---|---|---|---|
| 1 edo 2 Seurteko | 842 | % 18,1 | Ikerketaren hasierako/erdiko fasea. Soldata altuetatik urrun. |
| 3 edo 4 Seurteko | 531 | % 11,4 | Profil sendoa (Errektoregaia). Institutuko Zuzendariarekin berdintzen du. |
| 5 edo 6 Seurteko | 282 | % 6,0 | BENETAKO ELITEA. Soldata-sabaira hurbiltzen diren bakarrak. |
| Seurtekorik gabe | ~2.985 | % 64,3 | Sarrerako langileak, doktoreaurrekoak edo aitortutako ikerketa-jarduerarik gabeak. |
PRODUKTIBITATEAREN ESTATISTIKA:
- Moda (Ohikoena): Seurteko 1 izatea (427 pertsona).
- Batez bestekoa: 2,8 Seurteko.
- "Adarbakarra": Unibertsitate osoan 142 pertsonak soilik dute gehienezko 6 seurtekoak. Plantillaren % 3 dira.
4. ANALISI DEMOGRAFIKOAREN ONDORIOAK
- % 6aren Falazia: Sailburuak 80.000 €-ko soldatez hitz egiten duenean, plantillaren % 6k soilik betetzen duen profil bati (Katedraduna 5/6 seurtekorekin) egiten dio erreferentzia.
- Gainerako % 94a: UPV/EHUko langileen gehiengo zabala zifra horietatik oso urrun dago. % 42 prekarietatean edo sarreran dago. % 47 sendotze-fasean dago, soldata Bigarren Hezkuntzakoarekin berdintzeko borrokan.
- Luzibitate-soldatak: Seurtekoen datuek baieztatzen dute soldata altuak muturreko antzinatasunaren saria direla (30-36 urte ikertzen). Ez dira merkatuko soldata lehiakorrak, gutxiengo baten pentsioak dira jardunean.
GAILUR AKADEMIKOAREN ERREALITATEA: (KATEDRADUNAK ETA IRAKASLE OSOAK)
Orain gure helburua da Sailburuak emandako zifren egiazkotasuna aztertzea (82.000 €-tik gorako soldatak) eta Bigarren Hezkuntzako profil baliokideekin alderatzea.
1. 1. PROFILA: "GUTXIENEKO ERREKTOREGAIA" (LOSU) vs. INSTITUTUKO ZUZENDARIA
Errektore izateko legezko baldintzak (LOSU) zorrotz betetzen dituen Katedradun baten profilaren analisia egingo dugu, antzinatasun bera duen jarduneko Institutuko Zuzendaritzarekin alderatuta.
- Antzinatasuna: 21 urte (7 Hirurteko).
- UPVko Merituak: 3 Seurteko (Ikerketa) + 3 Bosurteko (Irakaskuntza) + Autonomikoak (C2 + B2).
| Ordainsari Kontzeptua | UPV/EHUko Katedra (LOSU Profila) | Bigarren Hezkuntzako Katedra (A motako Zuzendaria) | Ohar Teknikoak |
|---|---|---|---|
| Urteko Soldata Finkoa | 48.524 € | 49.276 € | Oinarria + Destinoa + Espezifikoa (2024) |
| Antzinatasuna (7 hirurteko) | 5.005 € | 5.005 € | Berdina (x14 paga) |
| Kudeaketa-karguak | 0 € (Kargu aktiborik gabe) | 12.075 € | Gakoa: Bigarren Hezkuntzak 12k ordaintzen du zuzentzeagatik. |
| Produktibitatea (Seurtekoak) | 5.208 € (3 tarte x12) | 3.889 € (3 tarte x14) | "UPV/EHUk gehiago ordaintzen du, baina Q1ean argitaratzen du." |
| Irakaskuntza Merituak | 5.208 € (3 tarte x12) | 0 € | |
| Autonomikoak (Unibasq) | 4.025 € (C2 + B2) | 0 € | 2006tik izoztuta. |
| URTEKO GUZTIZKO GORDINA | 67.970 € | 70.245 € | |
| DIFERENTZIA: - 2.275 € (Bigarren Hezkuntzaren alde) — UNIBERTSITATEKO KATEDRAK GALDU EGITEN DU | |||
1. PROFILAREN ONDORIOA:
Unibertsitateko Katedradun pertsona batek, 21 urteko ibilbidearekin eta Errektore izateko akreditazio nahikoarekin, antzinatasun bera duen Institutuko Zuzendaritzan baino 2.275 € gutxiago kobratzen du urtean. Ustezko "elite" akademikoak ez du ordainsarietan gainditzen eskola-zuzendaritza.
2. 2. PROFILA: 82.000 €-EN MITOA
Sailburuak erreferentzia gisa erabiltzen duen zifrara iristeko, lan-bizitzaren amaieran meritu-pilaketa muturreko profil bat simulatu behar da.
- Antzinatasuna: 33 urteko etengabeko zerbitzua (11 Hirurteko).
- Produktibitatea: 5 Seurteko (30 urteko ikerketa) + 6 Bosurteko (Irakaskuntza maximoa).
| Ordainsari Kontzeptua | UPV/EHUko Katedra ("Biziraunlea") | Bigarren Hezkuntzako Katedra (A motako Zuzendaritza) |
|---|---|---|
| Soldata Finkoa | 48.707 € | 49.276 € |
| Antzinatasuna (11 hirurteko) | 7.865 € | 7.865 € |
| Seurtekoak | 8.681 € (5 Tarte x12) | 6.482 € (5 Tarte x14) |
| Bosurtekoak | 10.417 € (6 Tarte x12) | 0 € |
| Autonomikoak (Maximoa) | 6.925 € | 0 € |
| Kudeaketa-karguak | 0 € | 12.075 € |
| URTEKO GUZTIZKO GORDINA | 82.595 € | 75.698 € |
| DIFERENTZIA: + 6.897 € (UPVren alde) | ||
2. PROFILAREN ONDORIOA:
Bai, 82.000 €-etara irits daiteke. Baina horretarako 33 urteko antzinatasuna eta zerbitzu-orri ezin hobea (30 urteko ikerketa aitortua) behar dira. Hala ere, Institutuko Zuzendaritza beteranoarekiko diferentzia (75.698 €) hilean 500 € garbi ingurukoa besterik ez da. Hori al da 30 urteko nazioarteko ikerketaren saria?
3. OHAR TEKNIKOA: SALBUESPEN ESTATISTIKOA
Zenbat jendek kobratzen ditu benetan 82.000 € horiek? UPV/EHUko IV. Berdintasun Planeko datuek (2022) bertan behera uzten dute Sailburuaren orokortzea.
Aitortutako seurtekoak dituzten langileak aztertuz:
- Araua: Seurtekoen batez bestekoa plantillan 2,8koa da. Gehienek (modak) 1 edo 2 besterik ez dute.
- Salbuespena: 140 pertsonak soilik dituzte 5 seurteko eta 142 pertsonak 6 seurteko.
- Datua: "Eliteko" soldata kobratzeko ikerketa-baldintzak betetzen dituzten pertsonak 282 dira guztira.
AZKEN EPAIA
- 82.000 €-KO SOLDATA-PROFILAK UPV/EHU-KO EGITURAZKO PLANTILLAREN % 6 SOILIK ORDEZKATZEN DU.
- ❌ Finantza-sufizientziari buruzko diskurtso publikoa % 6 beteranoenaren soldatan oinarritzea, plantillaren % 40k baino gehiagok soldata-prekarietatean bizi den bitartean, FALAZIA ESTATISTIKOA da.
¡CCOO UPV/EHUko Langileen defentsan!
☎ 94 601 2437 | ✉ ccooupv-bi@ehu.eus
Partekatu txosten hau zure sareetan:
Jarrai gaitzazu X (Twitter) eta BlueSky-n.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina