UPV/EHU-KO “ELITEAREN” SOLDATAK

UPV/EHUko ordainsari-errealitateari buruzko txostena (III. zatia)

UPV/EHUko plantillak erosteko ahalmena galtzeko eta karrera akademikoan sartzeko zailtasunak bizi dituen bitartean, Eusko Jaurlaritzako Zientzia, Unibertsitate eta Ikerketa Sailetik konformismo estatistikoko kanpaina bat aktibatu da. Estatuko batez bestekoarekin alderatuta, "ez gaude hain gaizki" esaten zaigu. 

CCOOtik uste dugu ikuspegi hori akats estrategikoa dela Euskadirentzat. Ez ditugu txosten hauek argitaratzen blog pertsonal batekin eztabaidatzeko, baizik eta euskal gizarteak merezi eta bere zergekin ordaintzen duen unibertsitatea defendatzeko.

Horregatik, CCOOren Txosten Teknikoaren hirugarren zatia aurkeztu aurretik (non UPV/EHUko "piramide demografikoa" eta "elitearen" soldatak azalduko ditugun), eta gure arreta desbideratzeko eta UPV/EHUko Irakasle eta Ikertzaileen (IIP) errealitatea islatzen ez duten batez besteko aritmetikoekin gu ito nahian dabiltzanez, kontakizun ofizialak ezkutatu nahi dituen LAU EGIA DESEROSO planteatu nahi ditugu:

Gure txostenaren aurreko zatiak oraindik irakurri ez badituzu, hemen dituzu eskuragarri:

• ✓ I. Zatia: IIParen soldata-konpentsazioaren faltsukeria
• ✓ II. Zatia: UPV/EHUko IIParen soldata vs Bigarren Hezkuntzako Irakasleak

☉ Txostenaren Edukia

I. Lau Egia Deseroso II. Analisi Demografikoa III. Gailur Akademikoa IV. Azken Epaia

LAU EGIA DESEROSO

1. Behetik berdindu?

Euskadik ez du jokatzen bigarren maila ekonomikoan. Eurostaten arabera, Europako batez bestekoaren % 120ra hurbiltzen den BPG per capita batekin, gure ekonomia egituraz parekatzen da Alemania, Austria edo Danimarkakoarekin. Akats estrategikoa da Estatuko batez bestekoa erabiltzea neurtzeko hagaxka bakar gisa, gurea baino ekoizpen-ahalmen askoz txikiagoa duten ekonomiek lastatzen baitute.

Hala ere, aurrekontu-ahalegina ez dator bat aberastasun horrekin. Gure Europako erreferentzia ekonomikoek handinahiz inbertitzen duten bitartean beren BPGaren % 1,4 eta % 1,7 artean unibertsitate publikoan, Eusko Jaurlaritza Euskadiko BPGaren % 0,42rekin konformatzen da. Lehen mailako gaitasun fiskala dugu, baina hirugarren mailako inbertsio-ahalegina aplikatzen dugu, LOSUk helburu duen Europako goi-mailako hezkuntza-eremuan baldintza berdinetan lehiatzeari uko eginez.

Anomalia honek esku-balazta suposatzen du Euskadiren garapenerako. Baliabide gutxiago dituztenek baino gehiago gastatzeaz harrotzea ez da kudeaketa-arrakasta bat, eska daitekeen gutxienekoa baizik. Euskadik benetako berrikuntza-gune izan nahi badu, ezin du bere unibertsitatea gutxieneko estandarrekin finantzatu; kronikoki azpifinantzatutako estatu-sistema bateko "kaskarrenak" izatea helburu izatea, Europan lider izateko baliabideak daudenean, ez da bikaintasuna, konformismo hutsa baizik.

2. Euskadin Bizi eta Ordaindu

Papereko estatistikek dena jasaten dute, baina etxeko ekonomiek ez. Benetako soldata ez da nominala, erosteko ahalmena baizik. Ez du zentzurik Espainiako batez besteko soldatarekin alderatzea, baldin eta ez bagaituzte alderatzen bizitzaren benetako kostuarekin ere. Datuak tematiak dira: Euskadiko etxebizitzaren batez besteko prezioak % 40 baino gehiago gainditzen du estatuko batez bestekoa, Donostia edo Bilbo bezalako hiriburuak higiezinen ahaleginaren rankingetan buru direlarik. Era berean, kontsumo-prezioen indizeek sistematikoki kokatzen dute Euskadi oinarrizko erosketa-saskirako erkidego garestienetako bat bezala.

Hemen euskal etxebizitza eta euskal erosketa-saskia ordaintzen ditugu. Beste autonomia-erkidego batzuetan aurreztea ahalbidetzen duen soldata batek, hemen apenas estaltzen du oinarrizkoa. Beraz, ez gaitzatela alderatu estatuko batez bestekoarekin; alderatu gaitzatela Euskadiko KPIarekin, hor ordaintzen baititugu gure fakturak.

3. Elebitasunaren Kostua

Sailburuaren aldetik isiltasun ozena dago unibertsitate elebiduna izatearen egiturazko kostuari buruz. UPV/EHUk ikasle bakoitzeko kostu handiagoa du, bai, taldeak eta ahaleginak bikoizten dituelako oinarrizko eskubide bat bermatzeko, plantillaren ahaleginaren kontura. Hori da LOSUk berezitasun horretarako finantzaketa gehigarria ezartzearen arrazoia, unibertsitate elebakarrekin baldintza berdinetan lehiatu ahal izateko.

Elebitasunaren aurreko Gelditasuna:

Sailburuaren Posizioa (Eusko Jaurlaritza):

Sailburuak unibertsitate elebidunaren egiturazko kostua erabat ezikusiarena egitea erabaki du.

Errektoretzaren Posizioa (UPV/EHU):

Pausu lotsati bat eman du bere Beharren Diagnostikoan finantzaketa horren beharra aipatuz, baina zifrarik jarri gabe.

CCOOk urtebete baino gehiago darama premia hori azaltzen; horregatik, Memoria Ekonomiko bat egitea eskatu dugu kostu hori kuantifikatzeko, eta herritarrek goi-mailako hezkuntza elebiduna jasotzeko duten eskubidea bermatzeko, Estatuko gainerako unibertsitate elebakarrekin eta erantzukizun hori beren gain hartzen ez duten Euskadiko unibertsitate pribatuekin baldintza kaskarragoetan lehiatu behar izan gabe.

Ikusitakoak ikusita, Sailak berezitasun horri ezikusiarena egin nahi dio edo, are okerrago, elebitasunaren gainkostua plantillaren masa salarialetik deskontatuz finantzatzea nahi du. Euskara gure unibertsitatearen balio erantsia da, ez soldata prekarioak mantentzeko aitzakia.

4. Jarri eta Kentzeko "Txapela"

Azkenik, Lege Organikoaren (LOSU) interpretazio minimalista eta BPGaren % 1eko finantzaketa kezkatzen gaituzte. Helburua "Estatu osokoa" dela esanez Euskadin ez aplikatzeko aitzakia jartzea gure Autogobernuarekin kontraesan bat da.

Ezin da Kontzertu Ekonomikoa eta "Euskal Markoa" defendatu diru-sarreretan eskumen osoa izateko, eta gero "Estatuko Markoa" aplikatu zerbitzu publikoetan inbertitzeko garaian "Espainiako batez besteko" bat ezartzeko.

⚠ HAU INKONGRUENTZIA ITZELA DA:

TXAPELA DIRUA BILTZEKO JANTZI ETA INBERTITZEKO KENDU EGITEN DA!

ERREFERENTZIA EUSKADIKO BPG IZAN BEHAR DA.

Eztabaida makroekonomikoetatik haratago, zein da errealitatea nominetan? Egia al da UPV/EHU soldata handiz beteta dagoela iradokitzen den bezala?

Txostenaren hirugarren emanaldi honetan, soldata-piramidearen xehetasunetara jaitsiko gara, erakusteko ustezko "elite" ordainsariraduna gutxiengo estatistikoa dela (soilik % 10), eta plantillaren gehiengoak hasierako prekarietatean edo erosteko ahalmena berreskuratzeko oztopo-lasterketa luze batean harrapatuta jarraitzen duela.

UPV/EHUko soldata-piramidea zein den azaltzen hasiko gara, ondoren "elitearen" soldatak aurkezteko.

ANALISI DEMOGRAFIKOA: PLANTILLAREN EGITURA ERREALA

Helburua eta Metodologia

Helburua: Zehaztea egiturazko plantillaren zer ehuneko errealek jasotzen dituen Sailburuak aipatzen dituen "soldata altuak", eta sarrera, prekarietate edo geldialdi egoeran dagoen ehunekoarekin alderatzea.

• Iturria: "IIParen bilakaera" txosten ofiziala (2025/10/09).
• Azterketa Unibertsoa: Lanaldi osoko Irakasle eta Ikertzaileen Egiturazko Plantilla (4.640 pertsona).

1. SOLDATA-PIRAMIDEA

Datuek baieztatzen dute soldata-"Elitea" zirudiena baino are txikiagoa dela, eta soldata baxuen oinarria zabaldu egiten dela Unibertsitate Eskolako Titularrak barne hartzean.

Egiturazko Plantillaren Soldata Egitura (4.640 pertsona)

SOLDATA-ESTRATOA	SARTUTAKO KATEGORIAK (Xehekapena)	PERTSONA KOP.	GUZTIAREN %
1. ELITEA (Soldata Altuak / 29 Maila)	Unibertsitateko Katedrak: 325, Irakasle Osoak: 90, Ikerbasque Research Professors: 42, Ikertzaile Bereziak: 30	487	% 10,5
2. SENDOTZEA (Batez besteko Soldatak / 27 Maila)	Unibertsitateko Titularrak: 627, Irakasle Agregatuak: 1.112, U.E.-ko Katedrak: 4, Ikerbasque Associate/Fellow: 31, Ikert. Dr. Iraunkorra/Mugagabea: 238, Besteak (Kolab. Iraunk., Ramón y Cajal, EJ Doktorea): 183	2.195	% 47,3
3. HARROBIA / SARRERA (Oinarrizko Soldata Baxuak / 26 Maila)	Irakasle Atxikiak/Laguntzaile Doktoreak: 770, U.E.-ko Titularrak (Dr. eta ez Dr.): 96, Aldi baterako Postdoc-ak (Juan de la Cierva, etab.): 78	944	% 20,3
4. OINARRIA / PREKARIETATEA (Prestakuntza/Proiektu Soldatak)	Doktoreaurreko Ikertzaileak: 701, Doktore ez diren Ikertzaileak (Proiektuak): 313	1.014	% 21,9
EGITURAZKO PLANTILLA GUZTIRA	4.640		% 100

2. ADINAREN INBUTUA: DENBORA FAKTOREA

Sailburuak ez du aipatzen karrera akademikoaren egiturak denbora biologiko eta administratibo zurrunak inposatzen dituela.

1. FASEA: Oinarria / Prekarietatea (24 - 29 urte)

• Pisua: Plantillaren % 21,9.
• Egoera: Adin horretako Bigarren Hezkuntzako irakasle batek soldata osoa kobratzen duen bitartean eta hirurtekoak eta seurtekoak pilatzen dituen bitartean, ikertzaile hauek beka edo proiektu-kontratuekin bizirauten dute (19k - 26k €).

2. FASEA: Harrobia / Sarrera (30 - 39 urte)

• Pisua: Plantillaren % 20,3.
• Egoera: Doktoretza eta akreditazioak dituzten profesionalak. Bigarren Hezkuntzako irakasleek baino 9.400 € gutxiagoko oinarrizko soldata kobratzen jarraitzen dute (26 Maila).

3. FASEA: Sendotzea (40 - 55 urte)

• Pisua: Plantillaren % 47,3.
• Egoera: Erosteko ahalmena berreskuratzeko zeharkaldi luzea da. Oinarrizko soldata (27 Maila) Bigarren Hezkuntzako sarrera baino txikiagoa da oraindik. Berdintzeko, seurtekoak eta bosurtekoak pilatzearen mende daude erabat.

4. FASEA: Elitea / Gailurra (55+ urte)

• Pisua: Plantillaren % 10,5.
• Egoera: 29 Mailara eta gehienezko osagarrietara iristen den talde bakarra. Estatistikoki oso zaila da talde honetara 50-55 urte baino lehen iristea.

3. BIKAINTASUNAREN ERREALITATEA (Seurtekoen Datuak)

Gehienezko soldatak kobratzeko (82.000 € ospetsu horiek), ez da nahikoa Katedrarekin; gehienezko seurtekoak izatea beharrezkoa da (5 edo 6). IV. Berdintasun Planeko datuek erakusten dute hori salbuespena dela, ez araua.

Aitortutako Seurtekoen Analisia (Oinarria: 1.655 ikertzaile)

SEURTEKO KOP.	PERTSONA KOP.	PLANTILLA OSOAREKIKO % (4.640)	INTERPRETAZIOA
1 edo 2 Seurteko	842	% 18,1	Ikerketaren hasierako/erdiko fasea. Soldata altuetatik urrun.
3 edo 4 Seurteko	531	% 11,4	Profil sendoa (Errektoregaia). Institutuko Zuzendariarekin berdintzen du.
5 edo 6 Seurteko	282	% 6,0	BENETAKO ELITEA. Soldata-sabaira hurbiltzen diren bakarrak.
Seurtekorik gabe	~2.985	% 64,3	Sarrerako langileak, doktoreaurrekoak edo aitortutako ikerketa-jarduerarik gabeak.

PRODUKTIBITATEAREN ESTATISTIKA:

• Moda (Ohikoena): Seurteko 1 izatea (427 pertsona).
• Batez bestekoa: 2,8 Seurteko.
• "Adarbakarra": Unibertsitate osoan 142 pertsonak soilik dute gehienezko 6 seurtekoak. Plantillaren % 3 dira.

4. ANALISI DEMOGRAFIKOAREN ONDORIOAK

• % 6aren Falazia: Sailburuak 80.000 €-ko soldatez hitz egiten duenean, plantillaren % 6k soilik betetzen duen profil bati (Katedraduna 5/6 seurtekorekin) egiten dio erreferentzia.
• Gainerako % 94a: UPV/EHUko langileen gehiengo zabala zifra horietatik oso urrun dago. % 42 prekarietatean edo sarreran dago. % 47 sendotze-fasean dago, soldata Bigarren Hezkuntzakoarekin berdintzeko borrokan.
• Luzibitate-soldatak: Seurtekoen datuek baieztatzen dute soldata altuak muturreko antzinatasunaren saria direla (30-36 urte ikertzen). Ez dira merkatuko soldata lehiakorrak, gutxiengo baten pentsioak dira jardunean.

GAILUR AKADEMIKOAREN ERREALITATEA: (KATEDRADUNAK ETA IRAKASLE OSOAK)

Orain gure helburua da Sailburuak emandako zifren egiazkotasuna aztertzea (82.000 €-tik gorako soldatak) eta Bigarren Hezkuntzako profil baliokideekin alderatzea.

1. 1. PROFILA: "GUTXIENEKO ERREKTOREGAIA" (LOSU) vs. INSTITUTUKO ZUZENDARIA

Errektore izateko legezko baldintzak (LOSU) zorrotz betetzen dituen Katedradun baten profilaren analisia egingo dugu, antzinatasun bera duen jarduneko Institutuko Zuzendaritzarekin alderatuta.

• Antzinatasuna: 21 urte (7 Hirurteko).
• UPVko Merituak: 3 Seurteko (Ikerketa) + 3 Bosurteko (Irakaskuntza) + Autonomikoak (C2 + B2).

Soldata Konparaketa: Katedra vs. Institutuko Zuzendaria (21 urteko antzinatasuna)

Ordainsari Kontzeptua	UPV/EHUko Katedra (LOSU Profila)	Bigarren Hezkuntzako Katedra (A motako Zuzendaria)	Ohar Teknikoak
Urteko Soldata Finkoa	48.524 €	49.276 €	Oinarria + Destinoa + Espezifikoa (2024)
Antzinatasuna (7 hirurteko)	5.005 €	5.005 €	Berdina (x14 paga)
Kudeaketa-karguak	0 € (Kargu aktiborik gabe)	12.075 €	Gakoa: Bigarren Hezkuntzak 12k ordaintzen du zuzentzeagatik.
Produktibitatea (Seurtekoak)	5.208 € (3 tarte x12)	3.889 € (3 tarte x14)	"UPV/EHUk gehiago ordaintzen du, baina Q1ean argitaratzen du."
Irakaskuntza Merituak	5.208 € (3 tarte x12)	0 €
Autonomikoak (Unibasq)	4.025 € (C2 + B2)	0 €	2006tik izoztuta.
URTEKO GUZTIZKO GORDINA	67.970 €	70.245 €
DIFERENTZIA: - 2.275 € (Bigarren Hezkuntzaren alde) — UNIBERTSITATEKO KATEDRAK GALDU EGITEN DU

1. PROFILAREN ONDORIOA:

Unibertsitateko Katedradun pertsona batek, 21 urteko ibilbidearekin eta Errektore izateko akreditazio nahikoarekin, antzinatasun bera duen Institutuko Zuzendaritzan baino 2.275 € gutxiago kobratzen du urtean. Ustezko "elite" akademikoak ez du ordainsarietan gainditzen eskola-zuzendaritza.

2. 2. PROFILA: 82.000 €-EN MITOA

Sailburuak erreferentzia gisa erabiltzen duen zifrara iristeko, lan-bizitzaren amaieran meritu-pilaketa muturreko profil bat simulatu behar da.

• Antzinatasuna: 33 urteko etengabeko zerbitzua (11 Hirurteko).
• Produktibitatea: 5 Seurteko (30 urteko ikerketa) + 6 Bosurteko (Irakaskuntza maximoa).

Soldata Konparaketa: Katedra "Biziraunlea" vs. Institutuko Zuzendari Beteranoa (33 urteko antzinatasuna)

Ordainsari Kontzeptua	UPV/EHUko Katedra ("Biziraunlea")	Bigarren Hezkuntzako Katedra (A motako Zuzendaritza)
Soldata Finkoa	48.707 €	49.276 €
Antzinatasuna (11 hirurteko)	7.865 €	7.865 €
Seurtekoak	8.681 € (5 Tarte x12)	6.482 € (5 Tarte x14)
Bosurtekoak	10.417 € (6 Tarte x12)	0 €
Autonomikoak (Maximoa)	6.925 €	0 €
Kudeaketa-karguak	0 €	12.075 €
URTEKO GUZTIZKO GORDINA	82.595 €	75.698 €
DIFERENTZIA: + 6.897 € (UPVren alde)

2. PROFILAREN ONDORIOA:

Bai, 82.000 €-etara irits daiteke. Baina horretarako 33 urteko antzinatasuna eta zerbitzu-orri ezin hobea (30 urteko ikerketa aitortua) behar dira. Hala ere, Institutuko Zuzendaritza beteranoarekiko diferentzia (75.698 €) hilean 500 € garbi ingurukoa besterik ez da. Hori al da 30 urteko nazioarteko ikerketaren saria?

3. OHAR TEKNIKOA: SALBUESPEN ESTATISTIKOA

Zenbat jendek kobratzen ditu benetan 82.000 € horiek? UPV/EHUko IV. Berdintasun Planeko datuek (2022) bertan behera uzten dute Sailburuaren orokortzea.

Aitortutako seurtekoak dituzten langileak aztertuz:

• Araua: Seurtekoen batez bestekoa plantillan 2,8koa da. Gehienek (modak) 1 edo 2 besterik ez dute.
• Salbuespena: 140 pertsonak soilik dituzte 5 seurteko eta 142 pertsonak 6 seurteko.
• Datua: "Eliteko" soldata kobratzeko ikerketa-baldintzak betetzen dituzten pertsonak 282 dira guztira.

AZKEN EPAIA

• 82.000 €-KO SOLDATA-PROFILAK UPV/EHU-KO EGITURAZKO PLANTILLAREN % 6 SOILIK ORDEZKATZEN DU.
• ❌ Finantza-sufizientziari buruzko diskurtso publikoa % 6 beteranoenaren soldatan oinarritzea, plantillaren % 40k baino gehiagok soldata-prekarietatean bizi den bitartean, FALAZIA ESTATISTIKOA da.

¡CCOO UPV/EHUko Langileen defentsan!

✎ AFILIATU CCOO-ra: ONDO DATORKIZU

☎ 94 601 2437 | ✉ ccooupv-bi@ehu.eus

Partekatu txosten hau zure sareetan:

WhatsApp Telegram 핏 X (Twitter) BlueSky Email

Jarrai gaitzazu X (Twitter) eta BlueSky-n.

IIP UPV/EHUko SOLDATA VS BIGARREN HEZKUNTZA

Herenegun, abenduak 8, Unibertsitateko sailburuak UPV/EHUko ordainsariei buruzko azterketa bat argitaratu zuen bere blog pertsonalean. Bere testuak, aritmetikan trebea eta Estatuko beste unibertsitate batzuekin egindako konparaketetan oinarritua, ideia nagusi bat instalatu nahi du iritzi publikoan: "Euskal unibertsitatean oso ondo kobratzen da". Hala ere, sailburuaren batez bestekoek langileen hipotekak ezkutatzen dituzte. CCOOtik ez dugu eztabaidatuko "kostu unitarioen batez bestekoekin", karrera amaierako 60 urteko katedratiko baten soldata 30 urteko Irakasle Laguntzaile Doktore baten prekarietatearekin nahasten baitute. Batez bestekoak aurrekontuak koadratzeko balio dute, ez fakturak ordaintzeko.

Gaur Karrera Teknikoaren Simulazio hau argitaratzen dugu, urtez urteko azterketa forentsea, kontakizun ofizialak ezkutatu nahi dituen LAU KONTRADIKZIOAK azaltzeko:

Eduki Taula

1. 4 Kontradikzioak 2. Galdutako Aukera 3. Oztopo Karrera 4. Ondorioak eta Saldoa

Kontakizun Ofizialaren Lau Kontradikzioak

1. Ispiluaren Kontradikzioa: Murtziarekin ala Euskadirekin lehiatzen dugu?

Sailburuak gure soldatak bizi-kostua erabat txikiagoa den beste autonomia-erkidego batzuetako unibertsitateetakoekin alderatzen tematzen da. Euskal talentu gaztearen benetako lehia ez da Salamancako Unibertsitatea; Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saila da. Eta datuen errealitate tematia da Bigarren Hezkuntza aukeratzen duen tituludun batek bere lehen urteetan Unibertsitateko ikerketa-karrera aukeratzen duenak baino % 125 gehiago kobratzen duela.

2. "Excelentzia Izoztuaren" Kontradikzioa

Sailak Unibasq-eko osagarriekin harrotzen da, soldatak batez bestekoaren gainetik igotzen dituen koroaren harribitxi gisa. Esaten ez duena da osagarri horien zenbatekoak (C, B eta A mailak) 209/2006 Dekretuan izoztuta daudela. 2025ean abangoardiako bikaintasuna eta ikerketa eskatzen dizkigute, baina duela 19 urteko prezioetan ordaintzen digute. Batez besteko KPIa bi hamarkadatan % 43 igo den bitartean, bikaintasunaren "sariak" berdin balio du oraindik. Herdoildutako pizgarri-sistema batez harrotzea ez da unibertsitatearen defentsa, utzikeria baizik.

3. Kudeaketaren Kontradikzioa: Aitorpena vs. Inertzia

Hemen dago 2025eko bidegabekeria konparatiborik handiena. Eusko Jaurlaritzak % 30eko igoera espezifikoa adostu du Bigarren Hezkuntzako zuzendaritza-karguetarako, berariaz aitortuz haien ardura-karga. Zein izan da unibertsitateko kudeaketaren aldeko apustua? Batere ez. Institutuetan ordainsaria igotzen den bitartean, UPV/EHU atzean geratzen da. Datuak tematiak dira: gaur egun, Institutuko zuzendari batek % 67 gehiago kobratzen du bere karguan (12.075 €) Fakultateko Dekano batek baino (7.245 €). Administrazioak unibertsitateko kudeaketa Bigarren Hezkuntzako zentro baten kudeaketa baino askoz gehiago baloratzen du.

4. Denboraren Kontradikzioa: "Sorpassoa" 58 urterekin

Sailburuak azken soldatez hitz egiten du. CCOOk bizi-zikloez hitz egiten du. Gure simulazioak erakusten du, nahiz eta "karrera perfektua" izan (geldialdirik gabe, lehenengoan akreditatuz eta seiurtekoak hutsik egin gabe pilatuz), IIP batek hamarkadak behar dituela gaztaroan galdutako dirua berreskuratzeko. Sistemak ikerketa-rankinak finantzatzen ditu bere ikertzaileen prekarietatearen kontura 15 urtez. "Soldata lehiakorra" hipoteka ordainduta dagoenean eta bizitza konponduta dagoenean iristen da.

Galdutako Aukera: Berezitasunaren Ezezkoa

Zenbakietatik haratago, funtsezko posizio politikoa salatu behar dugu. Ez dirudi Unibertsitate, Zientzia eta Berrikuntzako sailburu bati Euskal Unibertsitate Publikoaren finantzaketaren aurka buru-belarri borrokatzea dagokionik. Ulertezina da unibertsitate-sistemaren arduradun nagusiak:

• Legezko agindua alde batera uztea: LOSUk (Unibertsitate Sistemaren Lege Organikoa) aukera paregabea eskaintzen du finantzaketa 2030ean BPGaren % 1era igotzeko. Hori aprobetxatu beharrean, Sailak aitzakiak bilatzen ditu hura ez betetzeko.
• Gure berezitasuna alde batera uztea: UPV/EHU Estatuko bakarra da bere izaera elebidun eta multi-campusagatik. Egiturazko faktore horiek zerbitzua garestiago egiten dute eta baliabide gehigarriak behar dituzte, ez ezkutuko murrizketak.
• Euskararen finantzaketa alde batera uztea: Legeak berak elebitasunarentzako finantzaketa gehigarri espezifikoa aurreikusten du, hain zuzen ere gurea bezalako unibertsitateek Estatuko gainerakoekin baldintza desberdinetan lehiatu behar ez izateko. Baliabide horiek ez eskatzeari uko egitea eta "batez bestekoan egotearekin" konformatzea funtzio-utzikeria da.

Orain bai, gure simulazioa.

Simulazio Teknikoa: Oztopo Karrera

Helburua: Profil berdinak dituzten bi pertsona graduatuen, 25 urterekin (2025) euskal sistema publikoan ibilbide profesional desberdinak egitea erabakitzen dutenen, nominaren eta metatutako ondarearen bilakaera konparatua bistaratzea.

1. Fasea: Basamortuko Zeharkaldia (1-4 urte)

Konparatiba: Gelako Irakaslea vs. Doktoretza Aurreko Ikertzailea. IIPk Irakasle Laguntzaile Doktorearen soldataren portzentajeak kobratzen ditu (% 56, % 56, % 60, % 75). Biek hirurtekoak (x14) kobratzen dituzte 3 urte betetzean.

Karrera Urtea	Adina	Bigarren Hezkuntzako Soldata Gordina (A1)	UPV/EHUko Soldata Gordina (Doktoretza aurrekoa)	URTEKO ALDEA (IIPren Galera)
1. urtea	25	44.264 €	19.503 €	- 24.761 €
2. urtea	26	44.264 €	19.503 €	- 24.761 €
3. urtea	27	44.979 € (1. Hirurtekoa)	20.896 €	- 24.083 €
4. urtea	28	44.979 €	26.835 € (1. Hirurtekoa barne)	- 18.144 €
GUZTIRA		METATUA: 178.486 €	METATUA: 86.737 €	GALERA 1. FASEA: - 91.749 €

1. Faseko Ondorioa: 30 urte bete aurretik, IIPk ia 92.000 € gutxiago irabazi du bere promozioko lankidearekin alderatuta. Pisu txiki bat edo hipoteka handi baten sarrera.

2. Fasea: Irakasle Laguntzaile Doktorearen Miraila (5-9 urte)

IIP irakaskuntza-karreran sartzen da Irakasle Agregatuaren (Irakasle Laguntzaile Doktorea) kontratuarekin. Etapa honetan, irakasleak osagarrien burokraziari eta bere lehen seiurtekoaren eskaera atzeratzeko estrategiari aurre egiten dio, "Baxua" ordainsariarekin ez finkatzeko.

Urtea	Adina	Bigarren Hez. Mugarriak	Bigarren Hez. Soldata	UPV/EHU Mugarriak	UPV Soldata (x12 aldatu.)	Urteko Aldea
5. urtea	29		44.979 €	Agregatu Kontratua	35.542 €	- 9.437 €
6. urtea	30	1. Seiurtekoa + 2. Hirurtekoa	46.990 €	2. Hirurtekoa + 1. Bosurtekoa (Baxua)	37.726 €	- 9.264 €
7. urtea	31		46.990 €	C1 Kobratu	39.351 €	- 7.639 €
8. urtea	32		46.990 €	C1 + B1 Kobratu	40.951 €	- 6.039 €
9. urtea	33	3. Hirurtekoa	47.705 €	3. Hirurtekoa + C2 + B1 Kobratu	42.166 €	- 5.539 €
GUZTIRA			METATUA 2. FASEA: 233.654 €		METATUA 2. FASEA: 195.736 €	GALERA: - 37.918 €

3. Fasea: Egonkortzea eta Abiadura Hartzea (10-20 urte)

IIPk Irakasle Agregatuaren (Iraunkorra) plaza lortzen du 10. Urtean. Etapa honetan, seiurtekoak ordainsari osoarekin ("Altua") desblokeatzen dira eta merezimenduen metaketa azkartzen da.

IIPk Bigarren Hezkuntzako urteko soldata gainditzen du lehen aldiz 11. Urtean (35 urte). Hala ere, 44 urterekin, IIPa oraindik urrun dago gaztaroan izandako galera ekonomikoa konpentsatzetik.

Urtea	Adina	IIP (UPV/EHU) Mugarriak	UPV Soldata Gordina	Bigarren Hez. Mugarriak	Bigarren Hez. Soldata Gordina	Urteko Aldea
10	34	Agregatu Plaza + C2 + B1	46.035 €		47.705 €	- 1.670 €
11	35	1. Seiurtekoa Kobratu + 2. Bosurtekoa (Agregatua)	49.507 €		47.705 €	+ 1.802 €
12	36	4. Hirurtekoa + B2 Kobratu	52.122 €	4. Hirurtekoa + 2. Seiurtekoa	49.716 €	+ 2.406 €
13	37	(2. Seiurtekoa Eskatu)	52.122 €		49.716 €	+ 2.406 €
14	38	2. Seiurtekoa Kobratu	53.858 €		49.716 €	+ 4.142 €
15	39	5. Hirurtekoa	54.573 €	5. Hirurtekoa	50.431 €	+ 4.142 €
16	40	3. Bosurtekoa Kobratu	56.309 €		50.431 €	+ 5.878 €
17	41		56.309 €		50.431 €	+ 5.878 €
18	42	6. Hirurtekoa	57.024 €	6. Hirurtekoa + 3. Seiurtekoa	52.442 €	+ 4.582 €
19	43	(3. Seiurtekoa Eskatu)	57.024 €		52.442 €	+ 4.582 €
20	44	3. Seiurtekoa Kobratu	58.760 €		52.442 €	+ 6.318 €
44 URTEKO ONDARE SALDOA						GERATZEN DEN ZULOA: - 89.201 €

Galera metatua (1-10 urte): - 131.337 € | Metatutako Superabita (11-20 urte): + 42.136 €

Ondorioak: Ondarearen Orbaina eta Bizitza Inpaktua

Karrera osoaren azterketa matematikoak erakusten du ustezko "etorkizuneko konpentsazioa" finantza-tranpa bat dela. UPV/EHUko ordainsari-sistemak ez du bikaintasuna saritzen; ikertzailearen gaztaroa hipotekatzen du, zortea izanez gero, berdinketa beranduegi iristen den zahartzaroa finantzatzeko.

Berreskuratze Puntuaren Kalkulua

Noiz berdintzen da? 44 urterekin, bi hamarkada lanean eta bikaintasuna lortu ondoren, IIPk oraindik ere 89.201 € gutxiago ditu bere kontu korronte historikoan institutuko lankideak baino.

Adin horretatik aurrera, IIPk 6.500 € inguruko soldata-abantaila mantentzen du urtero Bigarren Hezkuntzarekiko.

Berreskuratze adina: 44 urte + 14 urte = 58 URTE.

UPV/EHUko IIPk ez du Bigarren Hezkuntzako irakasle batek irabazitako ondare osoa berdintzea lortzen 58 urte bete arte, eta hori guztia dena ondo ateratzen den eszenatoki ideal batean.

25 eta 58 urte bitartean egindako ahalegin gehigarri guztiak (tesiak, akreditazioak, ikerketa, kudeaketa) ez du balio izan diru gehiago irabazteko, baizik eta bere bizitzaren lehen erdiko soldata-prekarietateak sortutako zorra itzultzeko besterik ez. Benetako etekin garbia erretiroa hartu aurreko azken 7-9 urteetan bakarrik existitzen da.

Gizarte eta Berdintasun Inpaktua

• Hamarkada Galdua (25-35 urte): -130.000 €ko "zuloa" etxebizitza eskuratzeko eta familia osatzeko etapa kritikoan gertatzen da. Bigarren Hezkuntzako irakasleak 26 urtetik aurrera du banku-kaudimena, baina IIP arrisku finantzarioko profila da 35 urte bete arte.
• Amaren Zigortzea: Bigarren Hezkuntzako eredua begetatiboa da (denbora aldekoa da, bajek balio dute). UPV/EHUko eredua lehiakorra da (argitaratzen ez baduzu, ez duzu kobratzen). Ikerketa-eskakizun handieneko etaparen eta amatasunaren adin biologikoaren kointzidentziak osagarri-sistema emakumeak ekonomikoki zigortzen dituen iragazki bihurtzen du, berreskuratze finantzarioaren adina 60 urtetik haratago atzeratuz.

Eliteko langileei Bigarren Hezkuntzako irabaziekin berdintzeko 58 urte arte itxaronarazten dien soldata-sistema ez da bikaintasun-eredu bat, finantza- eta bizi-sakrifiziozko eredu bat baizik.

Sartu CCOOn eta Defendatu Zure Eskubideak!

EGIN ZAITEZ CCOOko KIDE: ONDO DATORKIZU!

Jarrai gaitzazu eta Partekatu Komunikatu hau:

WhatsApp Telegram Partekatu X-n BlueSky (Jarrai gaitzazu) Posta Elektronikoa

© CCOO UPV/EHU. Eskubide guztiak erreserbatuta.

IIParen SOLDATA-KONPENTSAZIOA: CCOOk FALTSUA DELA FROGATU DU

CCOOk IIParen SOLDATA-KONPENTSAZIOAREN FALAZIA AGERIAN UTZI DU

CCOOk aurrerapen bat aurkezten du Eusko Jaurlaritzaren argudio nagusietako bat desmuntatzen duen azterketa batean: IIParen osagarriek ez dute Bigarren Hezkuntzakoa baino soldata oinarri txikiagoa konpentsatzen bakarrik, baizik eta elite-esfortzua eskatzen dutela proportziozkoa ez den sari baten truke.

KOMUNIKATUAREN AURKIBIDEA

1. Oinarrizko Soldata Txikiagoak 2. Esfortzuaren Asimetria 3. Autonomia Erkidegoko Utzikeria 4. Neurtzeko Bi Balantza 5. Ondorioak

CCOOk azaroaren 5eko bere komunikazioan [1] ohartarazi bezala, Errektoregoaren eta Sailburuaren arteko xake-partida politikoak aurrera jarraitu du, unibertsitatea zaratatsu bilakatuz eta bere langilegoaren errealitate materiala ezkutatuz. Konfrontazio antzu honetan, non alde bakoitzak bere metodoak erabiltzen dituen —propaganda eta kalifikazio pertsonala—, Unibertsitateetako Sailburuak bere defentsarako argudio nagusietako bat altxatu du: Irakasle eta Ikertzaile Pertsonalaren (IIP) soldata oinarri txikiagoak osagarriei esker "soberan konpentsatzen" direlako teoria faltsua. CCOOn, zarata amaitzea eta erronka onartzea erabaki dugu. Manipulaziorik onartzen ez duen hizkuntza bakarrean erantzungo diogu: datuen hizkuntzan.

Gaur aurreratzen ditugu "CCOOren Soldata-Konpentsazioaren Falaziari buruzko Azterketa Tekniko Konparatiboaren" lehen zatiaren ondorioak, gerora osorik ezagutaraziko dugun dokumentu bat, zeinak zifra ofizialekin, ez iritziekin, erakusten duen bere kontakizuna mito bat dela.

Falaziak eta Errespetu Instituzionalik Eza: Blog Pertsonalaren Erabilera Alderdirakoa

Datuak azaldu aurretik, ezinbestekoa da nabarmentzea errespetu instituzionalik eza sakona adierazten duen maniobra politiko ezohikoa. Juan Ignacio Pérez Iglesias Unibertsitateetako Sailburuak besteak "post-egiaren" errudun izatea leporatzen die, berak bere blog PERTSONALERA jotzen duen bitartean UPV/EHUko langileen aurkako datu eta kalifikazio-oldarraldia abiarazteko [2], [3]. CCOOk galdera berriro egiten du: Eusko Jaurlaritzaren politika publikoa bide ofizialen ordez, bitakora partikular baten bidez komunikatzen al da orain? Zinismo ariketa honek eztabaidari seriotasuna kendu nahi dio eta arreta desbideratu.

Estrategia horrek makroekonomia-grafiko propioez eztabaida gainezkatzea du helburu. Estatistika horiek, nahita konplexuak, helburu bakar baterako diseinatuta daude: arreta desbideratzea. Eusko Jaurlaritzak aurrekontuen eztabaidaren aurretik, Sailburuak estatuko batez bestekoei eta BPGren portzentajeei buruz hitz egitera behartu nahi gaitu, UPV/EHUko langileek jasaten duten errealitate materialari buruz hitz egitea saihesteko: gure soldata oinarri kronikoki txikiagoak Bigarren Hezkuntzakoenak baino; PTGASen lan-gainkarga; eta gure eskubideen izoztea.

Are larriagoa da, "zientzia-gizon" gisa aurkeztu eta zorroztasunari dei eginez, gure unibertsitatea berezi egiten duten egiturazko berezitasunak erabat alde batera uztea: gure izaera multikampusa eta, batez ere, unibertsitate elebiduna eta aitzindaria izatearen konplexutasuna eta saihestezina den gainkostua. Ezin dira udareak sagarrekin alderatu: omisio hauek politikoak dira, ez ustekabekoak.

Sailburuak estatistika-zaratarekin irabazi nahi du partida. Baina berak esaten duen bezala, "datuak kontakizuna hiltzen du".

1. JATORRIZKO BEKATUA: OINARRIZKO SOLDATA TXIKIAGOA, MAXIMO ESKAKIZUNAK IZAN ARREN

Abiapuntua egiturazko injustizia bat da, osagarri batek ere ezin duena ezkutatu.

Errealitatea da unibertsitateko irakasle-karreran sartzeko kualifikazio akademiko gorena (Doktoregoa) eta akreditazio-prozesu zorrotzak (ANECA/Unibasq) gainditzea eskatzen dela. Bigarren Hezkuntzan ez dago baldintza horiek.

Testuinguru horretan, paradoxa gertatzen da, sarrera-hesi hori gorabehera, Irakasle Laguntzaile Doktore baten soldata Bigarren Hezkuntzako irakasle hasiberri batena baino 10.000 euro inguru txikiagoa dela.

2. ESFORTZUAREN ASIMETRIA

Sailburuak IIPak jasotzen dituen osagarriak konpentsazio-tresna handi gisa defendatzen ditu, baina funtsezko gertaera bat ahazten du: Bigarren Hezkuntzako irakasleek ere badute beren osagarri-egitura, hala nola prestakuntza-seiurtekoak edo zuzendaritza-karguen ordainsariak.

Errealitateak, bi sistemak alderatzean, ez du konpentsaziorik erakusten, konparaziozko bidegabekeria sakona baizik.

Egia da, adibidez, IIParen ikerketa-seiurteko bat Bigarren Hezkuntzako prestakuntza-seiurteko bat baino hilean 36€ gehiagorekin soilik ordaintzen dela, baina horiek lortzeko eskakizuna izugarri ezberdina da.

Eskas-eskasa den alde hori lortzeko, Bigarren Hezkuntzako irakasle bati prestakuntza-ikastaroetara joatea eskatzen zaio —arrisku nuluko osagarri "begetatiboa"—, eta IIPari, berriz, eragin zientifikoko ekoizpena egitea, eliteko aldizkarietan (Q1/Q2) argitaratuz, errefusa tasa oso altuekin.

Ondorioa: Eusko Jaurlaritza etengabeko prestakuntza abangoardiako zientziaren prezio berdinean ordaintzen ari da ia. Hori ez da konpentsazio bat; ikerketa-lanaren balio-galarazpen nahita egina da.

3. AUTONOMIA ERKIDEGOKO OSAGARRIEN TRANPA: IA BI HAMARKADAKO UTZIKERIA NAHIKOA

Eusko Jaurlaritzak legezko eskuduntza eta tresna zehatza du IIParen soldata-desoreka zuzentzeko. LOSUren 87.2 artikuluak berariaz ahalbidetzen dio irakaskuntzako, ikerketako eta kudeaketako "banakako merituei lotutako ordainsari osagarriak" ezartzea. Hori da unibertsitateko langilegoa parekatu eta duintzeko diseinatutako mekanismoa.

Hala ere, eskuduntza hori erabili beharrean, Eusko Jaurlaritzak ia bi hamarkadatan sostengatutako nahitako utzikeria aukeratu du. Unibasq-ek kudeatzen dituen autonomia erkidegoko osagarriak ez dira irtenbide bat, frogagarri bat baizik:

• Lotsaren Datuak: Osagarri horien zenbatekoak 19 urtez izoztuta daude, 209/2006 Dekretuko balioetan ainguratuta.
• Ondorio Materiala: Izozte horrek, KPIa gora zihoan bitartean, erosahalmenaren %43ko galera metatua ekarri du kontzeptu honetan bakarrik.

2025eko bikaintasun zientifikoa eskatzen zaigu 2006ko balio monetarioa duen sari bat lortzeko. Hori ez da administrazio-ahaztura bat, meritua debaluatzen duen, prekarietatea iraunarazten duen eta neurtzeko bi balantza onartezinak erakusten dituen erabaki politiko bat da: Bigarren Hezkuntzako kudeaketa-osagarriak %30eko igoerekin eguneratzen diren bitartean, unibertsitatekoak garrantzirik ez izatera kondenatzen dira.

4. NEURTZEKO BI BALANTZEN ESKANDALUA: UNIBERTSITATEKO KUDEAKETA, INFRAVALORATUTA ETA PREZIO ERDIAN

"Konpentsazioaren" falazia erabat erortzen da kudeaketa-karguen ordainsaria aztertzen dugunean. Hemen, konparazioa bidegabekeria bat izateaz gain, Eusko Jaurlaritzaren borondatezko erabakiaren froga da unibertsitateko kudeaketa alde batera uzteko.

Eusko Jaurlaritzak %30eko igoera negoziatu eta onartu duen bitartean Bigarren Hezkuntzako zuzendaritza-taldeen osagarrietarako 2025etik aurrera, IIParenak askoz txikiagoak izaten jarraitzen dute.

Gobernuaren beraren dekretuetatik ateratako datuak eskandalu bat dira:

Kargua / Erantzukizuna	Osagarria Bigarren Hezkuntzan (2025eko Proiekzioa)	Osagarria UPV/EHUn (2008ko Balioak)
Institutuko zuzendaria vs. Fakultateko dekanoa	12.075 € / urteko	7.234 € / urteko
Ikasketa burua vs. Bizedekanoa	6.979 € / urteko	3.910 € / urteko

Analisiak suntsitzailea da:

• Administrazioak institutu baten zuzendaritza unibertsitateko fakultate batena baino bi heren gehiago (+%67) balioesten du, Dekano batek milaka ikasle, ehunka langile eta graduko eta graduondoko titulazio ugari kudeatzen dituen zentroak kudeatzen dituen arren.
• Bigarren Hezkuntzako Ikasketa buru batek unibertsitateko Bizedekano batek baino ia bi aldiz gehiago (+%80) kobratzen du.

Soldata-aldea "konpentsatzen" dutela dioten osagarriek ezin dute eusten, administrazioak berak unibertsitateko kudeaketaren ardura Bigarren Hezkuntzakoa baino prezio erdian ordaintzen duenean. Ez da ahaztura bat; UPV/EHUko kudeaketa-lanaren balio-galera kronikoa erakusten duen politika aktibo bat da.

5. ONDORIOAK: MITOA ERORI EGIN DA

Sailburuaren tesi nagusia ez da errefusagarria den iritzi bat; datuek ukatzen duten mito bat da. IIParen soldata-osagarriek soldata oinarri txikiagoa "soberan konpentsatzen" dutela baieztatzea analisirik txikienari ere eusten ez dion falazia da. Erakutsi dugun bezala:

• Oinarrizko soldata egituraz txikiagoa da, nahiz eta titulazio (Doktoregoa) eta akreditazio profesional (ANECA/Unibasq) eskakizun gorena eskatu.
• Produktibitate-osagarriek (seiurtekoak) esfortzu handia eskatzen dute proportziozkoa ez den sari baten truke, abangoardiako ikerketa debaluatuz.
• Autonomia erkidegoko osagarriak, Eusko Jaurlaritzaren eskuduntza zuzenak, 19 urteko izoztea eta %43ko erosahalmen galera jasaten dituzte nahitako utzikeriaren ondorioz.
• Kudeaketa-karguen ordainsariak neurtzeko bi balantza eskandalagarriak erakusten ditu, unibertsitateko zuzendaritza Bigarren Hezkuntzakoa baino prezio erdian balioetsiz.

IIParen osagarriak ez dira ezer konpentsatzen duen 'pribilegio' bat; egituraz prekarioa den soldata oinarri bat osatzera behartzen gaituen tresna dira. Es el modelo del comercial o camarero con un sueldo fijo miserable que vive de las comisiones o las propinas: ikerketa bikaintasuna ez da saritzen den meritu bat, baizik eta soldata duin bat lortzeko eskatzen zaigun produktibitatea.

CCOOk demagogia amaitzea eskatzen du. Irakasle eta Ikertzaile Pertsonalaren baldintzei buruzko negoziazioak datuek erakusten duten errealitate materialetik abiatu behar du, eta ez ekintzarik eza justifikatzeko eraikitako kontakizun fikziozkoetatik.

Azterketa hau hasiera baino ez da. Hurrengo ataletan, CCOOk txosten tekniko honen xehetasunak aztertzen jarraituko du. Langilegoaren benetako piramide demografikoa aztertuko dugu, "soldata ederra" prekarietate oinarri bat ezkutatzen duen salbuespen estatistikoa dela frogatzeko. Eta unibertsitate-bideak suposatzen duen "oztopo-lasterketa" azalduko dugu, lan-bizitza baten simulazio ekonomiko baten bidez, metatutako soldata-galera izugarria zenbatuz.

Eztabaida hasi besterik ez da egin.

Zure Sindikatua. Zure Etorkizuna.

EGIN ZAITEZ CCOOren KIDE: ONDO DATORKIZU!

Jarraitu gaitzazu eta partekatu komunikatu hau:

 WhatsApp  Telegram ✖ X (Twitter) ⬆ BlueSky ✉ Posta elektronikoa

@ccoo_ehu | ccoo-upv-ehu.bsky.social