UPV/EHUko IIP FUNTZIONARIOEN MURRIZKETA KEZKAGARRIA
Azaldutakoaz gain, joan den 2024aren amaieran, irakasle eta ikertzaile funtzionarioen lan-kontratupeko irakasle iraunkorren sorpassoaren lekuko izan gara, nahiz eta CCOO aspalditik ari den egoera hori salatzen [1].
Azalpena: komunikatu honetan aurkeztutako datuak bat datoz OSLUko irakasle eta ikertzaileei buruzko 64.3 artikuluan ezarritako kontabilizazio-sistemarekin:
3. El profesorado funcionario será mayoritario, computado en equivalencias a tiempo completo, sobre el total de personal docente e investigador de la universidad. No se computará como profesorado laboral a quienes no tengan responsabilidades docentes en las enseñanzas conducentes a la obtención de los títulos universitarios oficiales, ni al personal propio de los institutos de investigación adscritos a la universidad y de las escuelas de doctorado
UPV/EHUko Gobernu Kontseiluaren datu ofizialek joera argia erakusten dute:
Irakasle eta ikertzaile funtzionarioen ehunekoa nabarmen jaitsi da 2015ean ( % 51,17) eta 2025. urtearen amaierarako ( % 27,98).
Termino absolutuetan, 2015ean 2.005 irakasle funtzionario izatetik 2025erako 1.111 bakarrik izatera igaro gara, hau da, 894 funtzionario galdu dira ( % 44,6ko murrizketa).
- Irakasle eta ikertzaile iraunkorren, funtzionarioen eta lan-kontratudunen arteko ratioa % 74,59tik % 45,44ra jaitsi da aldi berean.
Xehetasunetara sartzen bagara, ikusiko dugu nola aldi horretan bertan:
Katedren kopurua 2015ean 421 izatetik 2025aren hasieran 331 izatera igaro da (-%22)
Unibertsitateko titularren kopurua 2015ean 1106 izatetik 2025ean 676 izatera (-%39)
Etengabe murrizte horrek agerian uzten du irakasleak eta ikertzaileak laneratzeko nahita egindako politika, gure unibertsitatearen etorkizunerako guztiz kaltegarria dela uste baitugu.
UPV/EHU Estatuko gainerako unibertsitate publikoekin alderatzen badugu, ikus dezakegu, datuak ikusita, UPV/EHUren egoera oso kezkagarria dela, irakasle eta ikertzaileen artean funtzionarioen ehuneko txikiena duen Estatuko bigarren unibertsitatea baita. Jarraian aurkezten diren datuak Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioak eskainitakoak dira, eta 2022-2023 ikasturtekoak dira. Azpimarratu behar dugu azken bi ikasturteetan egoerak nabarmen egin duela okerrera.
JOERA NEGATIBO HORREN KAUSAK
Bilakaera kezkagarri hori azaltzen duten hainbat arrazoi identifikatu ditugu:
Politika desorekatuak Enplegu Eskaintza Publikoetan (EPE):
Ondoz ondoko errektoretza-taldeek desoreka handia sortu dute erabakiak hartzearekin, eta ahalik eta lehentasun handiena eman diote irakasle eta ikertzaileen egonkortasunari, haien promozioiaren kaltetan, bien arteko oreka bilatu beharrean.
Birjarpen-tasak baldintzatuta eta aitzakia gisa erabilita, egonkortzea lehenetsi da, araubide juridikoa aldatzeko kontsumitutako birjarpen-tasa (irakasle agregatuak edo osoko irakasleak Katedra edo Unibertsitateko Titularra izatera igotzen direnean) hurrengo urtean berreskuratzen denean eta ondoren egonkortzeko erabil daitekeenean. Hau da, kontua ez da gauza bat edo bestea aukeratzea, baizik eta tasa hori administratzea, bi premiak asetzen saiatuz.
Horrela, Titularren eta, ondorioz, Unibertsitateko Katedren plazak muturrera murriztu dira.
Funtzionarioen kidegoetan sartzeko pizgarri aktiboa kendu duten neurri politikoak UPV/EHUn:
Irakaskuntza-sama: irakasle eta ikertzaile funtzionarioei irakaskuntza-sama handiagoa ezarri zaie urte askoan, eta egoera horri eutsi zitzaion OSLU indarrean sartu arte [2]. Politika hori beste bat izan zitekeen, Estatuko beste unibertsitate publiko askotan bezala, eta, neurri handi batean, irakasle eta ikertzaileen kidegoetan sartzeko asmoa kendu zion.
Seiurtekoen kobrantza etetea funtzionario-kidegoetara sartzean. Estatuko beste unibertsitate batzuetan ematen ez zen neurri politiko horrek seiurtekoak kobratu gabe uzten zizkion irakasle eta ikertzaileei, lan-kontratudun izatetik funtzionario izatera aldatzen baitzen [3]. Horrek, hain zuzen ere, ez du laguntzen funtzionarioen bidea bultzatzen.
Arazo hori partzialki konpondu bazen ere, gaur egun ere funtzionario-kidegoetara sartzen direnek hurrengo urtera arte itxaron behar dute, kobratu gabe, dagokiena jaso ahal izateko [4].
Estatu mailako erretiro-politikaren aldaketak:
Klase Pasiboen erregimenaren amaiera: 2011 baino lehen, funtzionario berriak abantaila nabarmenak zituen erregimen batean sartzen ziren erretiroaren ondorioetarako, eta erretiroa 60 urtetik aurrera har zezaketen. Urte horretatik aurrera, funtzionario berriak Gizarte Segurantzako Erregimen Orokorrean sartzen dira.
Erretiro partziala hartzeko ezintasuna (txanda-kontratua): Gaur egun, arazoa konpontzetik gertu dagoela dirudien arren, funtzionarioek ezin dute erretiro partziala hartu, lan-kontratuko langileek ez bezala [5].
Desberdintasunak egiaztapen-irizpideetan:
Unibasqen akreditazioek aukera ematen dute lehenago sartzeko lan-kontratudun irakasle iraunkorren figuretara, ANECAren akreditazioek baino eskakizun gutxiago eskatzen dituztelako, eta, horrela, bide erakargarriagoa ematen zaie lan-legepeko bihurtzeko joera hori bultzatzen duten lan-figura iraunkorrei.
Ulertzen da, lan- eta funtzionario-figuren artean soldata bera izanik, eta ez dagoenez pizgarri nahikorik, baizik eta kontrakoa, funtzionario-bidea aukeratzeko, langileek lan-bidea hartzea, lehenago lan-baldintza hobeak lortu ahal izateko.
Ildo horretan, CCOOk ANECAren irizpideak OSLUra egokitzea eskatzen ari da unibertsitateko titular eta katedra gisa akreditatzeko; izan ere, lege berriak karrera laburragoa ezarri du, eta oso zaila da akreditazio horiek garaiz lortzea [6].ONDORIO LARRIAK GURE UNIBERTSITATEARENTZAT
Egoera horrek inplikazio garrantzitsuak ditu, unibertsitate-funtzioaren muinari berari eragiten diotenak:Arauak ez betetzea: OSLUk argi eta garbi ezartzen du irakasle eta ikertzaile funtzionarioak izan behar duela irakasle eta ikertzaileen gehiengoa, eta UPV/EHU baldintza hori urratzen ari da nabarmen.
Katedra-askatasunaren mehatxua: Irakasle eta ikertzaile funtzionarioak lan-egonkortasuna du, eta askatasun akademikoa kanpoko eraginik gabe erabiltzeko aukera ematen die. Egonkortasun hori funtsezko berme demokratikoa da independentzia akademikorako, gaur egun arriskuan egon baitaiteke.
Bikaintasun akademikoaren narriadura: Irakasle eta ikertzaile funtzionarioen proportzio txikiagoko plantilla sendotzeak eskatzen ez diren ebaluazio-estandarrak aplikatzea dakar (ANECA vs Unibasq), eta horrek eragina izan dezake gure unibertsitatearen kalitate akademikoan eta ikerkuntzan.
Epaimahaiak eratzea: UPV/EHUk arazo larri bati egin behar dio aurre Unibertsitateko Titularrak eta Katedrak hautatzeko epaimahaien eraketan. Jakintza-arlo askotan ez dago funtzionario nahikorik, eta UPV/EHUtik kanpoko langileetara jo behar da. Hori ahultasun kezkagarria da onenen artean egon nahi duen unibertsitatearentzat, eta horrek proiekzio publiko ona eskatzen du.
Pribatizaziorantz goaz?: UPV/EHUn irakasle eta ikertzaileen laneratze progresiboak ez du betetzen LOSU legea, baizik eta ahuldu egiten du unibertsitatearen autonomia. Funtzionarioen kopurua murriztean, kanpoko esku-sartzeen aurkako funtsezko kontrapisua galtzen da, eta horrek agerian uzten du gero eta zailtasun handiagoa dagoela hautaketako epaimahai akademikoak eratzeko, erakundetik kanpoko langileengana jo gabe. Horrek, lan-plazei eusteko funts pribatuak erakartzea sustatzen duten politikekin batera, ezagutza merkatu-eskariei lotutako produktu bihurtzen du, ez interes publikoari lotutako produktu.
Irakasle eta ikertzaile funtzionarioa defendatzea ez da nostalgia korporatibista: unibertsitate publiko bat definitzen duten independentzia, bikaintasuna eta ekitatea babestea da. OSLU merkantilizazioaren aurkako dikea izan liteke, baina bere arau-espirituari leialtasunez aplikatzen bazaio bakarrik, eta hori gaur egun ez da gertatzen UPV/EHUn.
CCOOren ALDARRIKAPENAKCCOOn badakigu pertsona askok bideratu nahi dutela beren karrera unibertsitateko irakasleen kidegoetara. Hala ere, pertsona horiek zailtasun handiak dituzte horretarako.
Egoera horren aurrean, CCOOk hau eskatzen du:
Agregatu/Osoko bilkuratik unibertsitateko titular/katedrara igarotzeko mekanismo zuzena ezartzea. Gai hori proposatu zion CCOOk aurreko errektoretza-taldeari; izan ere, OSLUri buruz egin genuen interpretazioaren arabera, bide hori guztiz posiblea da. Hori dela eta, Ministerioari kontsulta bat egin zitzaion horren bideragarritasunari buruz, eta horren zain gaude.
Joera negatibo hori lehengoratzeko urgentziazko plan espezifikoa, datozen urteetan irakasle eta ikertzaile funtzionarioen kopurua handitzeko helburu argiak ezarriz.
Funtzionarioen kidegoetan sartzen direnak zigortzen dituzten neurri diskriminatzaile guztiak berehala ezabatzea.
LEPak berrorekatzea, aldi baterako langileak egonkortzea eta funtzionarioen kidegoetan sartzea bermatzeko.
Unibertsitateko titularrarentzat eta katedradunentzat ANECAren akreditazio-betekizunen egokitzapena, OSLUk karrera akademiko laburragoa ezartzen duela kontuan hartuta. [6]
CCOOk kalitatezko unibertsitate-eredu publikoa defendatzen du, irakasle eta ikertzaile funtzionarioen figura erakundearen bizkarrezurra izan dadin, eta, horrela, euskal gizarteak merezi duen independentzia akademikoa, katedra-askatasuna eta bikaintasun zientifikoa bermatzeko.
CCOO UPV/EHUko langileen defentsan!AFILIATU CCOO: ONDO DATORKIZU!!94 601 2437
ccooupv-bi@ehu.eus
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina