ANECA AKREDITAZIOA: ALDAKETAK EXIJITZEN DITUGU!

CCOOk ALDAKETAK EXIJITZEN DITU ESTATUKO AKREDITAZIO IRIZPIDE BERRIETAN 

CCOO ANECAko zuzendariarekin bilduko da gaur, otsailak 29, osteguna, TU eta CU irakasle-kidegoetarako Estatuko akreditazio-irizpide berrietan aldaketak egiteko gure eskaerak aurkezteko.

ANECAk bere akreditazio-proposamen berriei buruzko kontsulta egiteko erabili duen prozedura eta zuzendariarekin egin dugun bileraren hurbiltasuna kontuan hartuta, CCOOn bereziki garrantzitsutzat jotzen dugu gure kezka nagusiak zabaltzea. Aurrerago, atal bakoitzari buruzko proposamen zehatzak ere argitaratuko ditugu. Joan den otsailaren 8an, ANECAk TU eta CU akreditatzeko ebaluazio-irizpideen eta erreferentziazko gutxieneko baldintzen zirriborroa argitaratu zuen, eta unibertsitate-komunitatearen eta beste ebaluazio-agentzia batzuen iradokizunak jasotzeko parte-hartze prozesu bat ireki zuen.

Prozesu horren emaitza gorabehera, CCOOk irizpideen zirriborroa irakasleen eta ikertzaileen legezko ordezkariekin negoziatzea eskatzen dugu, ANECAk ezarri nahi dituen aurretiazko kontsulta-prozesuetatik harago.

Ondo iruditzen zaigu ANECAk ideiak "partaidetza-prozesu" baten bidez jaso nahi izatea, baina ebaluazio-irizpide horiek irakasleen eta ikertzaileen lan-baldintzei eragiten diete, eta, beraz, legez ezarri behar dira negoziazio kolektiboko prozesu batean. Eskandalagarria da ANECAren irizpidea "arreta gehien babesten duten proposamenetan jartzea" izatea, sare sozialetako kontsulta balitz bezala.

Hona hemen kontuan hartu beharreko alderdietako batzuk:

Lehenik eta behin, ordezkatzen ditugun pertsonak nazkatuta daude karrera akademikoa modu oker eta atzeraeraginkorrean garatzeko aukera ematen duten irizpideak aldatzeaz. Pertsonek indarrean dauden irizpideekin planifikatzen dute beren karrera, eta ez da onargarria lehen ez ziren eta orain egindakotik asko kontuan hartuko ez diren nahitaezko jarduerak ezartzea. Merituak urte askotan zehar lortzen diren beste prozedura batzuetan bezala, eredu berri bat ezartzeak ezin du esan nahi egungo arauen arabera merituak lortzen aritu diren eta laster akreditazioa eskatu behar zuten pertsonei kalterik egin zaienik. Beharrezkoa da irizpideak aldez aurretik ezagutzea, eta, beraz, nolabaiteko iragankortasuna behar da.

Gure ustez, irizpide horiek ez dute betetzen OSLUren laugarren xedapen iragankorrean (XI4) ezarritakoa; izan ere, xedapen horrek adierazten du irizpide horiek irakaskuntza- eta ikerketa-karrera laburrago batera egokitu behar direla. Nahiz eta ondo iruditzen zaigun irizpideak ezagutza-arlo guztietarako orokorrak izatea, XI4an aldarrikatutako karrera akademiko berrira egokitzeak eraginkorra eta erreala izan behar du arlo guztietarako. CCOOk egindako azterketaren ondoren, egiazta dezakegu ezagutza-arlo batzuetan doikuntza handiak egin direla irizpideetan, baina beste batzuetan ia ez dira aldatu, eta diskriminazio zentzugabea eta bidegabea eragin dute.

Gogora dezagun, HALek marraztutako karrera akademiko berrian, sisteman sartzeko figura Irakasle Laguntzaile Doktorearena (PAD) dela, eta 6 urteko iraupena duela kontratuak. Bada, suposatzen da aldi horren ondoren langileek beharrezko baldintzak eta merezimenduak bete behar dituztela, gutxienez, TUren akreditazioa lortzeko irizpideak betetzeko, Irakasle Iraunkor Laboralen kontratu batetik igaro beharrik gabe (lehengo Kontratatu Doktorea). Baina irizpide berriei erreparatzen badiegu, ikus dezakegu, adibidez, "ikerketa-jardueran" gehieneko puntuazioa lortzeko bi seiurteko ikerketa behar direla. Beraz, deialditik bertatik ez da aukera-berdintasunik emango; izan ere, zaila izango da inork bi seiurteko ikertzea justifikatzea PADko kontratua amaitu baino lehen, salbu eta aurretik doktoretza-ondoko ikerketa-kontratuak lortu baditu merezimendu horiek eskuratzeko. Eta hori kontraesana da, karrera akademiko berriari nahitaezko gehigarri bat erantsiko litzaiokeelako; izan ere, Predoc = > PAD = > TU = > CU teoria, praktikan, Predoc = > Postdoc = > PAD (+PPL?) = > TU = > CU bihurtzen da. Egia esan, ez dugu ikusten irizpide berri horiek nola lagun dezaketen egungo karrera akademikoa "laburragoa" egiten.
Argi eta garbi diskriminatzailea den beste alderdi bat irizpide horietan genero-arrakala ezabatzeko neurriak ez hartzea da. Horri dagokionez, zirriborroak honako hau baino ez du adierazten: “la Directora de ANECA aprobará una resolución específica para incorporar criterios que garanticen que la igualdad, la conciliación y la inclusión sean efectivas”. Jakina, genero-arrakala ezabatzen ez du laguntzen gutxieneko eskakizunak eta iraupena eskatzea honako irizpide hauetan: egonaldiak (3 hilabete), transferentzia- eta dibulgazio-proiektuak (urte 1), kudeaketa (4 urte) edo lidergo-betekizunak, tradizionalki gizonek bete dituztenak eta izaten jarraitzen dutenak (talentua erakartzeko kontratuak lotzen zaizkien ikerketa-proiektuen IP). Neurri eraginkorretan zehaztasun falta hori inkongruentea da, batez ere ANECAk berak onartu zuelako gizonen eta emakumeen artean alderdi horietan dagoen desberdintasuna, Unibertsitate Ministerioarekin eta CRUErekin batera argitaratutako “Brecha salarial de género en las universidades públicas españolas (2023)" txostenean.
 

Atal batzuk besteekin konpentsatzeko aukera kentzeak, bete beharreko merezimendu gehienetan gutxienekoak ezartzeari gehituta, sine qua non baldintza batzuk ezartzen ditu, hain zuzen ere, karrera akademikoa eraldatzen dutenak eta unibertsitateko irakasleak "gizon eta emakume orkestra" moduko batzuk bihurtzen dituztenak, bildu behar dituzten irizpide ugariei begira egotera behartuta daudenak beren lanbide-jardunari baino. Autoebaluazio-sistema batera jo beharko litzateke; sistema horretan, merezimendu guztiak baloratzen dira, baina ez da betekizun baztertzailerik ezartzen, eta pertsona bakoitza gai da bere lanbide-karrera diseinatzeko, bere indarguneen arabera.

Irakaskuntzak ebaluazioan garrantzi handiagoa hartzen badu ere, ereduak balorazio eta ikerkuntzarako joera handiagoa du. Horren arabera, salbuespenezko ikerketa-profila duten pertsonak (ERCren ikerketa-bikaintasuneko programak) irakaskuntzaren ataleko eskakizunetatik salbuetsita daude, eta hori paradoxikoa da. Zergatik da pentsaezina irakaskuntzan emaitza bikainak baina ez alderantziz dituen norbait ikerketatik salbuestea? Gainera, ikerketa-bikaintasunaren emaitza horiek ez daude ikertzen ari diren pertsonen kalitatearen mende soilik, beren lana egiten duten testuinguruaren eta azpiegituren mende baizik, eta, beraz, ereduaren desberdintasuna areagotzen du.

Azken hori etengabekoa da aurkeztutako proposamenean. Hau da, ebaluaziora aurkezten den pertsonaren mende ez dauden irizpide ugari daude. Horrek generoaren, ezagutza-arloaren, tamainaren eta ikerketa-unibertsitate, -talde edo -zentroaren ospearen araberako desberdintasunak sustatzen ditu. Irizpide horien adibide batzuk honako hauek izan daitezke: ikerketa-taldeen zuzendaritza, proiektuen IP izatea, gutxieneko iraupena duten pertsona bakarreko karguak betetzea, doktorego-tesien zuzendaritza (doktorego-programa propiorik gabeko unibertsitate-sailak daude), irakasleen aniztasuna eta diziplinartekotasuna, etab.

CUren kasuan, azken 10 urteetan irizpide asko bildu behar izateak inbutu moduko hesi azalezin bat baino ez du jartzen, sisteman katedradun kopurua mugatzeko. Katedra baten karrera akademikoa luzea da denboran, eta merezimendu "zaharrak" ere kontuan hartu behar dira, ahalegin pertsonalaren eta "ahaztu" ezin den eta "ahaztu" behar ez den benetako ekarpenaren emaitza direlako.

Azkenik, ikerketa-egonaldiei eta transferentzia-emaitzei dagokienez, gutxieneko eta iraupeneko baldintzak kentzeaz gain, beharrezkoa da jarduera horien finantzaketa handitzea, benetan eraginkorrak, bidezkoak eta parte-hartzaileak izan daitezen. Horren adibide garbiena transferentziaren seiurtekoaren deialdia da, baina ez dugu horren berririk. Deialdi pilotu bakar batean lortu ahal izan zen irizpide bat puntuatzea ebaluazio-prozesu horren aurreko berdintasun-printzipioaren aurka doa. 

CCOOtik eskatzen dugu, parte-hartze prozesua amaitu ondoren, irakasleen eta ikertzaileen legezko ordezkariekin benetako negoziazioa irekitzea, aplikatu beharreko araudiak ezartzen duen bezala. 

CCOO UPV/EHUko langileen defentsan!AFILIATU CCOO: ONDO DATORKIZU!!

 94 601 2437

ccooupv-bi@ehu.eus