ALDEZLE-K NEGOZIATZEA GOMENDATZEN DU
CCOOk
Aldezle [1] interpelatzeko ekimena izan zuen UPV/EHUn erretiroaren
tratamenduarekin gertatzen ari denari buruz, joan den urriaren 20ko Gobernu Kontseiluan akordio bat onartzean datzan harrapaketaren aurrean
[2]. Badugu bere erantzuna eta hemen eskaintzen dizugu gure
interpretazioa.
Akordio
horrek, jakina denez, ezabatu egiten ditu, batez ere, 2015eko
Akordioetan jasotako erretiro aurreratuagatiko kalte-ordainak [3], [4]. Gainera,
nabarmen okertzen ditu ordutegia murrizteko beste neurri batzuk, AZPen
berariazko baimenak, eta abar.
Bada,
bortxaketa horri eta beste batzuei aurre egiteko neurri sindikal
ugarien artean, UPV/EHUko langileei proposatu genien Aldezlera jotzea
gai horri buruz, haien eskubideak jokoan daudelako, eta gure ustez
dagozkien eskuduntzen barruan, gai horiek zaintzea dago. 45 lagunek
zuzendu dute proposatu genuen kontsulta, eta Aldezleak erantzuna eman
die [5].
CCOOtik
eskerrak eman nahi dizkiegu ekimen honetan parte hartu duzuen pertsona
guztiei, UPV/EHUko langileen eskubideen defentsan egindako
ekarpenagatik, errektoretza-taldearen gaineko presio-ekimen hau
babestuz.
Aldezleren erantzuna aztertuko dugu:
1- Lege-azterketa:
Lege-azterketa
bat egin ondoren, ondorioztatzen du legeak (bere aniztasun osoan:
30/1984 Legea, abuztuaren 2koa, Funtzio Publikoa Erreformatzeko Neurriei
buruzkoa; 22/1993 Legea, abenduaren 29koa, Funtzio Publikoaren Araubide
Juridikoa eta Langabeziagatiko Babesa Erreformatzeko Neurri Fiskalei
buruzkoa; 6/1989 Legea, uztailaren 6koa, Euskal Funtzio Publikoari
buruzkoa; 7/2007 Legea, apirilaren 12koa, Enplegatu Publikoaren
Oinarrizko Estatutuarena (EBLTB), eta Enplegatu Publikoaren Oinarrizko
Estatutuaren Legearen Testu Bategina, urriaren 30eko 5/2015 Legegintzako
Errege Dekretuaren bidez onartua) mota horretako prestazioak gaitzen
dituela.
Adierzaten du: “las discrepancias jurídicas e interpretativas se
relacionan con la naturaleza de tales primas: acción
social versus retribución. Esta cuestión tiene una
enorme trascendencia ya que de la respuesta que se dé a ese
interrogante dependerá la capacidad de la Universidad para
establecerlas. Así, el problema jurídico se centra en saber si la
administración (la Universidad en nuestro caso) cuenta con
la suficiente habilitación normativa (legal) para
disponer de las primas de jubilación.”
Ikus
daitekeenez, kontua ez da lege-babesik ez egotea. Izan ere, EAEko
Justizia Auzitegi Nagusiak hala ulertu zuen sindikatu horrek irabazitako
2015eko epaian [6], eta etenda zeuden kalte-ordainak berrezartzera
behartu zuen.
Egia
esan, kontua da, Aldezle-k dioen bezala, ordainsaritzat (epai batzuen
eraginpean dauden erakundeei zuzenean legez ezarritako kontzeptua) edo
laguntzatzat hartzen diren, hau da, Gizarte Segurantzaren borondatezko
hobekuntzatzat (hau da, gizarte-ekintza).
2- Auzitegi Nagusiaren eta Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentzia:
Jarraian, Auzitegi Gorenaren hainbat jurisprudentzia errepasatu ditu, baita Konstituzio Auzitegiarenak ere.
"La
conclusión a la que cabe llegar es que la jurisprudencia del TS
parece ir decantándose hacia la consideración
de las primas por jubilación como medidas retributivas, que entiende
carentes de suficiente cobertura legal. No obstante, no es una
cuestión totalmente pacífica, resultando erráticas algunas de las
manifestaciones realizadas por el TS a través de diferentes
procesos. Se trata de una jurisprudencia llena de matices
que hacen difícil argumentar de forma firme y definitiva,
sin que tengamos precedentes relativos a las Universidades."
Jurisprudentziaren
laburpena da, hain zuzen ere, hainbat toki-erakunderen kasuan,
ondorioztatzen duela, ordainsaria izanik, ezin dituztela kalte-ordain
horiek eman, ez dutelako eskumenik langileen ordainsari-araubidea
aldatzeko. Baina ez da jurisprudentzia sendoa, ezta kasu honetan ere.
Gainera,
Aldezlek dioen bezala, Konstituzio Auzitegiak uste du gizarte-ekintzako
laguntzak direla, eta ez ordainsariak, 2020ko otsailaren 13ko epaian.
Azpimarratzekoa
da UPV/EHU, oro har, gai horrek eragiten dien toki-erakundeez bestelako
erakundea dela, unibertsitate-autonomia baitago, eta Aldezle-ren
erantzunak adierazten duen bezala, jurisprudentzia horren artean ez dago
unibertsitateei eragiten dien epairik.
Aitzitik,
bada (EAEANren 2015eko epaiaz gain) Auzitegi Nagusiaren epai bat
(Katalunia) [7], kalte-ordainen aldeko epaia eman duena, nahiz eta
Auzitegi Gorenari errekurtsoa aurkeztu zaion.
Funtsezkoena da, egia esan, gaur egun ez dagoela neurri horiek hartzeko legezko edo jurisprudentziako oinarririk.
Jarraian,
primen izaerari buruzko xehetasun gehiago ematen ditu, bereziki Gizarte
Segurantzari eta Auzitegi Gorenari dagokienez, Gizarte Segurantzaren
borondatezko hobekuntzatzat jotzen dituen lan-kontratuko langileentzat.
Hemen
gogoratu behar dugu Hitzarmenak erretiro aurreratuagatiko
kalte-ordainak aurreikusten dituela UPV/EHUko langile horientzat.
3- Prozedurari buruz:
Plana onartzeko jarraitutako prozedurari dagokionez, plana egiteko zenbait bide aipatu ditu:
Lehenengo bidea:
"De acuerdo con la legislación, la UPV/EHU tendría varias
vías para instar la reconsideración de los Acuerdos
anteriores. Una de ellas sería hacer uso de la potestad que el
artículo 38.10 del TRLEBEP confiere a las Administraciones para
acordar la suspensión de los acuerdos por causa grave
de interés público derivada de una alteración
sustancial de las circunstancias económicas."
Horrek
akordioen aplikazioa etetea ekarriko luke, ez indargabetzea. Egoera
ekonomiko horiek justifikatzea ere ekarriko luke. Gogoratu behar dugu
administrazioak ez duela inolako memoria ekonomikorik egin.
Bigarren bidea:
"Otra vía posible podría haber sido la de instar un
procedimiento de revisión de oficio de disposiciones nulas conforme
al artículo 106.2 de la Ley 39/2015, de 1 de octubre, del
procedimiento administrativo común de las administraciones públicas
(LPAC), caso de considerar que los artículos relativos a las primas
por jubilación de los Acuerdos de Consejo de Gobierno de fecha 1 de
octubre de 2015 y de 17 de diciembre de 2015 están afectados por
algún vicio de nulidad."
Hori
da Barakaldok planteatu zuen kasua, eta Euskadiko Aholku Batzorde
Juridikoak atzera bota zuen, uste baitzuen ez zuela horretarako
arrazoirik.
Hirugarren bidea:
"Una tercera vía posible es la que ha sido utilizada en nuestro
caso: la denuncia de los Acuerdos de origen,
posibilidad contemplada en los mismos."
Horri
dagokionez, eta negoziazioaren fede onari dagokionez, Aldezle ez da
sakonago sartu benetan fede onez negoziatu ote den, horretarako
oinarririk ez duelako, bere ikuspuntutik.
Gure
aldetik azpimarratzekoa da azken bide hau, Errektoretza taldeak
aukeratua, erosoena eta aldi berean eztabaidagarriena dela; batez ere,
lege-oinarririk eza zeharka aitortzea dakar.
Aldezleak honako hau adierazi du: “estaríamos de acuerdo con que la
vigencia de los Acuerdos de 2015 se debe mantener en tanto
no se suscriba otro posterior por la vía negociada.”
Azkenik,
ulertzen du horrekin guztiarekin, arau-aldaketa bat denez, ez dela
zuzenean urratzen eskubide zehatz indibidualik (itxaropenak aipatzen
ditu), bestalde:
“recomienda a las partes que realicen un esfuerzo adicional en
el ámbito negociador para tratar de alcanzar un acuerdo
satisfactorio para el personal de la UPV/EHU, de acuerdo con los
principios de legalidad, cobertura presupuestaria, obligatoriedad,
buena fe negocial, publicidad y transparencia.”
5- Ondorioak:
CCOOk gomendio hori babestu besterik ezin dugu egin, eta hori da hasieratik defendatu duguna.
Beraz,
sakoneko lege-gaiak auzitegientzat geratuko dira, eta
negoziazio-eremuan, berriz, Aldezle-ren erantzuna, bere eskumenen
esparruan, errektoretza-taldearen jarduera geldiarazten duen gomendioa
da, eta hausnarketa sakona egiteko arrazoi izan beharko luke,
negoziazioaren eta akordioaren bidera itzultzeko.
Hala ez bada, argi geratuko da gatazka aukeratzen dutela, eta dagoeneko ohartarazi dugu horretarako prest gaudela.